Απόστολοι

Το χωριό κατοικήθηκε τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, από τέσσερις καταδιωκόμενους βοσκούς από τα Σφακιά, τους: Βάρδα, Καλούτση, Μαστραχά και Κουλουμπά (σήμερα υπάρχουν τοπωνύμια με τα ονόματά τους). Αργότερα εγκατέλειψαν το χωριό και ήρθαν οι: Αρούβαλος, Λάπας, Λέντας, Γιαννάς, Κώστας, Σκανδάλης, Τσίγκας, Φραγκούλης, Χορεβγούσης. Σύμφωνα με την παράδοση επί διωγμού του Δεκίου το 249 μ.Χ. συνελήφθησαν από τους Ρωμαίους οι 10 Μάρτυρες στον Πριναρέ ή στο Κουφοδάσος. Αυτοί ήταν ο Πανορμίτης Αγαθόπους και οι Θεόδουλος, Σατορνίνος, Εύπορος, Ευτυχιανός, Γελάσιος, Ζωτικός, Βασιλείδης, Πόμπιος και Ενάρεστος, που μαρτύρησαν στο χωριό Αγ. Δέκα Μεσσαράς (γιορτάζουν 23/12). Σε ανάμνηση του γεγονότος αυτού κτίστηκε η εκκλησία Αγ. Αποστόλων και ονομάστηκε και το χωριό. Για πρώτη φορά αναφέρονται το 1583 οι Απόστολοι με 175 κατοίκους, Γέννα 93, Ανασουβάρι 134, Αγ. Δημήτρης 105 και Σπαθαρικά 37 κατοίκους. Το 1835 έχουν 4 οικογένειες οθωμανικές και 3 χριστιανικές, ενώ ήταν και βακουφικό χωριό. Το 1881 ανήκουν στο Δήμο Μέρωνα με 153 κατοίκους οι Απόστολοι και 263 Τούρκους η Γέννα. Το 1927 αποτελούν κοινότητα μαζί με Αγ. Φωτεινή και Γέννα, ενώ το 1940 έχουν τους περισσότερους κατοίκους 310 και Γέννα 87. Για πρώτη φορά το 1961 αναφέρεται και η Αγ. Φωτεινή με 12 κατοίκους, Γέννα 86 και Απόστολοι 237, σύνολο 335. Το 1991 οι Απόστολοι είχαν 165 κατοίκους.

Δρυαδές, με 57 κατοίκους το 1583, ήταν ο τόπος των μεγάλων δρυγιάδων και αρκετών νερών.

Μουσάκες,, μέρος πιθανότατα των μουσών με 116 αγγαρείες το 1582.

Αγ. Δημήτριος, με 105 κατοίκους το 1583.

Ανασουβάρι, με δυο συνοικίες από τα μεγαλύτερα χωριά το 1583 είχε 134 κατοίκους, με τρεις εκκλησίες, στα τούρκικα οφείλει την ονομασία του στη μεγάλη πηγή «Μάνα Νερού» και ήταν η γενέτειρα Σκαρσουλή.

Η εκκλησία του Αγ. Γεωργίου ήταν ο μητροπολιτικός ναός σε κάποια εποχή με έδρα επισκόπου. Μετά το 1700 εγκαταλήφθηκε μάλλον από επιδημία χολέρας.

Σπαθαρικά, το 1853 είχε 37 κατοίκους, ενώ ήταν οικισμός υφαντουργίας και πήρε το όνομα από το χτύπημα (σπάθισμα) των υφασμάτων. Τόπος των Δραμυτινών από τον 15^ο αιώνα. Ακόμη ήταν και ο Κουρνιαχτός και Σπήλιος.

Μπορεί οι παραπάνω οικισμοί κοντά στους Αποστόλους να εγκαταλείφθηκαν, όμως ένας νέος άρχισε να επικοίζεται αρχές του 1950, η Αγία Φωτεινή έχοντας 12 κατοίκους το 1961 και 54 το 1991, ενώ αποτελεί ενιαίο χωριό με Αποστόλους. Το 961 μ.Χ. ο Νικηφόρος Φωκάς μετά την πολιορκία του Χάντακα, κατέλαβε και την πόλη Βήνη (στο Βένι) την οποία κατέστρεψε. Σε ανάμνηση τη νίκης αυτής ο Νίκων ο Μετανοείτε έκτισε την εκκλησία της Αγ. Φωτεινής ή Αγίας Φωτιάς όπως την έλεγαν, αφού ήταν τιμωρός των απίστων. Από τις πρώτες οικογένειες που εγκαταστάθηκαν εδώ το 1995 ήταν του Μανόλη Γαβρά, Νεονάκη, Λίτινα, Μαρκίδη, Σηφακάκη, Κορωνάκη.

Η οδική διασταύρωση έφερε εμπορικές επιχειρήσεις, το Κέντρο Υγείας από το 1989, το Γυμνάσιο Συβρίτου από το 1980 με πρώτο Γυμνασιάρχη το Δρετουλάκη Μελέτη (Σε ξεχωριστό αφιέρωμα η Σύβριτος και Γέννα).

Ο παλιός μικρός ναός έγινε ένας περικαλλής 3/μάρτυρος (Αγία Φωτεινή, Τέσσερις Μάρτυρες και Προφήτης Ηλίας). Στο χώρο στήθηκε το «Μνημείο της Ελευθερίας».

Το 1866 στην πολιορκία του Αρκαδίου κάτω από τις οδηγίες του Π. Κορωναίου μεταξύ των Αμαριωτών μαχητών πήραν μέρος και Αποστολιανοί με καπετάνιο το Μανόλη Νεονάκη, όμως δεν μπόρεσαν να προσφέρουν βοήθεια στους πολιορκημένους, εξ αιτίας του καιρού με το μπαρούτι να μην παίρνει φωτιά.

Στις αψιμαχίες που έγιναν διακρίθηκε ο Δημήτρης Λαγουβάρδος (του απένειμε ο Κορωναίος το βαθμό του χιλίαρχου) και ο Δημήτρης Νεονάκης.

Τον Απρίλιο του 1867 οι Τούρκοι κατέλαβαν τους Αποστόλους και έχασαν τη ζωή τους οι Νεονάκης Δημήτρης και Τίτος, Σηφακάκης Μανόλης, Σπανουδάκης Παύλος και η Σκαρσουλή Αικατερίνη, που δεν πρόλαβαν να κρυφτούν.

Το 1898 στη μάχη του Μαρουλά σκοτώθηκε ο Νεονάκης Σταύρος.

Το 1912-1920 πολέμησαν 31 χωριανοί από 2-8 χρόνια, όπου έπεσαν υπέρ πατρίδας οι επτά.

Στη Μ. Ασία πήραν μέρος 15 Αποστολιανοί, όπου εξαφανίστηκε ο Δραμυτινός Σπυρίδων και ο Σπανουδάκης Κώστας πέθανε από τις κακουχίες.

Στον πόλεμο του 1940-41 πολέμησαν 32 από τους οποίους έπεσαν υπέρ πατρίδας δύο, Θεοδωράκης Οδυσσέας και Σηφακάκης Αντώνης.

Την Κατοχή οι κάτοικοι παρά τις αγγαρείες, πήραν μέρος στην Αντίσταση με μεγάλο πρωταγωνιστή τον ηγούμενο Αγαθάγγελο Λαγουβάρδο (αναφέρεται σ’ άλλη στήλη).

Κοντά στο χωριό στη θέση Λινές των Ποταμών στις 11-9-44, μία ομάδα του ΕΛΑΣ εξουδετέρωσε τη γερμανική φάλαγγα, σκοτώνοντας 30, συνέλαβε 12 αιχμαλώτους και πήρε αρκετά λάφυρα.

Από πλευράς του ΕΛΑΣ σκοτώθηκαν δυο: Μανόλης Γαβαλάς και Μιχάλης Μπαροτσάκης, ενώ υπήρχαν και τρεις τραυματίες.

Την επομένη, 12 Σεπτεμβρίου, οι Γερμανοί σκότωσαν στους Αποστόλους τον Βασίλη Καπετανάκη και αργότερα τον 25χρονο λαγουτιέρη Γιώργη Σηφακάκη στις φυλακές της Αγιάς, που ήταν οργανωμένος στην Αντίσταση.

Μετά τη μάχη των Ποταμών συνέλαβαν αρκετούς κατοίκους, τους φυλάκισαν και τελικά τους άφησαν ελεύθερους. Το χωριό γλίτωσε όμως την καταστροφή.

Τέλος, δύο χωριανοί έχασαν τη ζωή τους στον Εμφύλιο.

Άγ. Απόστολοι (Πέτρου και Παύλου). Ενοριακή εκκλησία που χτίστηκε το 1880 στα ερείπια παλιάς.

Όταν χτιζόταν το 1880 πήγαν την εικόνα της  Παναγίας στο Ανασουβάρι. Ένας Τούρκος φοβήθηκε ότι τον κοίταζε η Παναγία και πυροβόλησε την εικόνα στο μάτι.

Μετά από τρεις μέρες ο Τούρκος σκοτώθηκε στον κοντινό ποταμό.

Όταν ολοκληρώθηκε η εκκλησία των Αγ. Αποστόλων έφεραν την εικόνα της Παναγίας σε εικονοστάσι μέσα στην εκκλησία. Το εικονοστάσι το έφτιαξε ο Κυριάκος Σκαρσουλής που στην Αλβανία έφαγε μία ριπή, όμως βρήκε το κοντάκι του όπλου του και σώθηκε.

Τις εικόνες της εκκλησίας αγιογράφησε το 1890 ο ιερομόναχος Πάγκαλος.

Αγ. Φωτεινή, 3/μάρτυρη (4 Μάρτυρες- Προφ. Ηλίας), που χτίστηκε στα ερείπια παλιάς.

Άγ. Σπυρίδωνας, ενοριακή στα Σπαθαρικά, βυζαντινή του 14ου αιώνα.

Άγ. Νικόλαος, βυζαντινή του 14ου αιώνα, νεκροταφείο του χωριού.

Άγ. Νικόλαος, (1/9) παλιό εκκλησάκι στο Δρυαδέ.

Άγ. Ευστράτιος, ερειπωμένη του 16ου αιώνα στις Λινές.

Ταξιαρχών, μικρό εκκλησάκι από το Δ. Δραμυτινό.

Άγ. Ονούφριος, ερείπια στη Λέσκα.

Άγ. Ιωάννης Πρόδρομμος, βυζαντινή ερειπωμένη του 15ου αιώνα.

Παναγία η Ανασουβαριανή, (Ζωοδόχος Πηγή) ανακαινίστηκε από την Παρασκευή Σκαρσουλή και την εικόνα την έφεραν στους Αγ. Αποστόλους.

Άγ. Γεώργιος, ερειπωμένη στο Ανσουβάρι.

Άγ. Δημήτρης, ερειπωμένη.

Άγ. Γεώργιος ο Μισακογιώργης, (3/11)

Μεταμόρφωση, στην Κεφάλα.

Αγ. Σκέπη, στη Λουματαρέ, σπιτάκι που κρυβόταν ο ηγούμενος Αγαθάγγελος.

Ιερείς: Δημήτρης Λαγκουβάρδος 1952-63, Σήφης Λαγκουβάρδος (1963-2000), Μανόλης Σταυρουλάκης (2000).

Το σχολείο ιδρύθηκε το 1916 ως κοινό και στεγάστηκε αρχικά σε κατοικίες, με τις εργασίες για χτίσιμο δημόσιου διδακτηρίου να ξεκινούν το 1924 και να ολοκληρώνεται το 1927. Το σχολείο λειτούργησε από μονοθέσιο-τριθέσιο, με τους περισσότερους μαθητές 80 να τους έχει το 1940.

Ανάμεσα στους δασκάλους που δίδαξαν ήταν από το 1954-59 Δαμβουνέλης Λευτέρης-Μυστράκη Ελένη.

Στεφανάκης Αριστείδης (1969-71), Αλεξανδράκη Αρτεμισία, Γιαννακάκη Σοφία (72-79), Καλογεράκης Γιάννης-Καλαϊτζάκη Μαρία (1978-82), Κρασονικολάκη Γιούλα, Γασπαράκης Λάμπρος, Φαραού Μαρία, Ζαφειριάδου Ελένη – Πατρινού Δήμητρα, Παρίση Ανδρονίκη – Ζήκλιου Στεργιανή – Φραγκιαδάκη Μαρία, Καναβάς Γεώργιος – Παπαργυρίου Παναγιώτης – Παντινάκη Β., Γαϊτανάρου Μάγδα, Νάστο Δ., Γεωργιάδη Μαρία.

Από το 2009 λειτουργεί ως 6θέσιο έχοντας το 2014-15 συνολικά 61 μαθητές από τους οποίους οι 53 μεταφέρονται από 14 χωριά του Αμαρίου.

Διευθύντρια Βασιλάκου Κλεάνθη και δάσκαλοι: Μπουλιέρη Ι., Κρητικού Β., Κουργιαντάκης Αντ., Μπερβανάκη Ειρ., Χαλβατζή Ευγ., Τατσίδου Χαρ., Κουλουμπαρίτσης Ν., Σκάρπα Ηλέκτρα.

Στο χωριό λειτουργεί και Νηπιαγωγείο.

Οι 27 μαθητές με δασκάλους Γιάννη Καλογεράκη και Μαρία Καλαϊτζάκη (στη φωτό).

ΠΑΝΩ: Αικατερίνη Μαρκίδη, Ερασμία Σπανουδάκη, Γεωργία Μαρκίδη, Ειρήνη Νεονάκη, Ευγενία Σηφακάκη, Μαίρη Νεονάκη, Αργυρώ Σπανουδάκη, Μανώλης Λαγουβάρδος, Κωστής Λίτινας, Γιώργος Φασουλάς

2η ΣΕΙΡΑ: Κώστας Μαρκίδης, Δήμητρα Σηφακάκη, Βαγγελιώ Μαρκίδη, Μάριος Σφακιανάκης, Εμμανουήλ Γεωργουλάκης, Μανώλης Σκουλουφιανάκης, Μιχάλης Ταταράκης, Ευγενία Ταταράκη, Κωστής Σπυριδάκης

ΚΑΤΩ: Ευάγγελος Γεωργουλάκης, Γεωργία Καπετανάκη, Γιάννης Ταταράκης, Μιχάλης Σπυριδάκης, Καλλιόπη Μαρκίδη, Αθανασία Νεονάκη, Δέσποινα Μαρκίδη, Αντώνιος Θεοδωράκης

Γαβράς Ιωσήφ (+1852), μοναχός στο Αρκάδι, που φημιζόταν για τη σοφία του.

Γαβράς Μανασής (1750), καταγόταν από τους Πλατύδες (πρώτους κατοίκους του χωριού). Ήταν σωματώδης βάζοντας μία φορά στοίχημα σ’ ένα τραπέζι μ’ ένα γενίτσαρο από το Καβούσι, ποιος θα πιει περισσότερο κρασί. Ο Μανασής ήπιε έξι οκάδες και ο Τούρκος προσβλήθηκε ρίχνοντάς του με την πιστόλα, όμως καρφώθηκε στη Σύναψη του ηγουμένου και σώθηκε.

Ο Τούρκος θεώρησε ότι τον προστατεύουν οι Άγιοι και έγινε ο καλύτερος φίλος του, ενώ γλίτωσε το Αρκάδι από επιδρομές Τούρκων.

Ο Μανασής ήταν ηγούμενος Αρκαδίου από 1808-1816.

Γαβράς Συμεών (1832-1914), οι γονείς του καταδιώχτηκαν το 1821 από του Τούρκους και έφυγαν στην Πελοπόννησο, εκεί γεννήθηκε ο Συμεών, όπου και μεγάλωσε. Αργότερα επέστρεψαν στους Αποστόλους και το 1856 που έγινε ηγούμενος Αρκαδίου ο θρυλικός Γαβριήλ Μαρινάκης, πήγε ο Συμεών μοναχός, αρχικά φυλάσσοντας τα αιγοπρόβατα.

Παρότι δεν γνώριζε γράμματα, είχε ενεργή συμμετοχή και σημαντική δράση, έτσι ανακηρύχθηκε αρχηγός Ανατ. Τμήματος Ρεθύμνου.

Διαφύλαξε και διέσωσε τα περισσότερα κειμήλια και θησαυρούς της Μονής, κρύβοντάς τα σε διάφορες κρύπτες, πριν το ολοκαύτωμα, το 1886 γλίτωσε μαζί με τον Παρθένιο και Παϊσιο, γιατί έβοσκαν τα πρόβατα.

Μετά από λίγο με τη βοήθεια των πιστών άρχισαν την ανασυγκρότηση της Μ. Αρκαδίου, ενώ το 1870 βρισκόταν σ’ ένα καφενείο στο Ηράκλειο μαζί με τον Παΐσιο και ένας Τούρκος τον ρώτησε από πού είναι.

Όταν του απάντησε από το Αρκάδι, του ζήτησε να πάνε στο σπίτι του, να του δώσει ένα Ευαγγέλιο, μόλις έφτασαν φώναξε τη γυναίκα του.

– Έλα να δεις με τι παλικάρια πολέμησα στ’ Αρκάδι (ο Συμεών ήταν πάνω από 1,90 και ζύγιζε 120 οκάδες).

Τότε του έδωσε το χιλιοτρυπημένο λάβαρο του Αρκαδίου, με τον Συμεών να λυγίζει από συγκίνηση, ενώ αγκάλιασε τον Παΐσιο κλαίγοντας και ευτύχησε να το επιστρέψει στη Μονή.

Ήταν δραστήριος μοναχός, για το λόγο αυτό δεν είχε συμπάθειες, έτσι τον έστειλαν σ’ άλλες μονές και τέλος το 1899 στην Ι.Μ. Ασωμάτων όπου απεδήμησε το 1914.

Το 2014 έγιναν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του, όπως και του Λαγουβάρδου Αγαθάγγελου στην πλατεία Αποστόλων.

Δραμυτινός Χαρίδημος (1921-2008), επονίτης και πρωτοπόρος αγωνιστής.

Λαγουβάρδος Αγαθάγγελος (1887-1944), μοναχός αρχικά στη Μ. Ασωμάτων και εθελοντής στους Βαλκανικούς Πολέμους, όπου διακρίθηκε ιδιαίτερα.

Ηγούμενος Ι.Μ. Ασωμάτων (1918-21 και 1923-27), ενώ μετά τη διάλυση της Μ. Πρέβελη (1936-41), αλλά και Μητροπολιτός Επίτροπος το 1936.

Ανακαίνισε το Καθολικό της Μ. Ασωμάτων, ενώ φρόντισε την καλλιέργεια των μοναστηριακών κτημάτων και παραχώρησε κτήματα για τη λειτουργία της Γεωργικής Σχολής.

Έφερε τη Μ. Πρέβελη στις παλιές καλές εποχές της, ενώ έδωσε τα πάντα για την Αντίσταση, συγκεντρώνοντας υλικό, φυγαδεύοντας συμμάχους στην Αφρική κ.ά.

Αυτό υπέπεσε στην αντίληψη των Γερμανών που ζητούσαν να τον συλλάβουν, ενώ κατέστρεψαν στις 24-8-41 τη Μ. Πρέβελη, συλλαμβάνοντας τους μοναχούς και λεηλατώντας την. Πήραν ακόμη τον Τίμιο Σταυρό για να τον πουλήσουν, όμως αναγκάστηκαν την παραμονή της γιορτής του να τον επιστρέψουν, αφού το αεροπλάνο δεν απογειωνόταν.

Ο ηγούμενος διέφυγε τη σύλληψη και το 1942 πήγε στην Αίγυπτο, τον οποίο υποδέχτηκαν με τιμές, υπηρετώντας το στρατό με το βαθμό λοχαγού-ιερέα στην Αλεξάνδρεια. Όρκισε δυο πρωθυπουργούς της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας το Σοφοκλής Βενιζέλο στις 11-4-44, όμως μετά την παραίτησή του εξαιτίας των Άγγλων, στις 26 Απριλίου 1944 όρκισε το Γεώργιο Παπανδρέου, στη μοναδική στα χρονικά ορκωμοσία μονομελούς Κυβέρνησης.

Ενώ ετοιμαζόταν να επιστρέψει στην Κρήτη πέθανε ξαφνικά στις 25-10-44 σε ηλικία 57 ετών, μία κορυφαία ηγετική φυσιογνωμία της Αντίστασης.

Λαγουβάρδος Δημήτρης (1888-1962), ο αποκαλούμενος γερο-παπάς. Το 1910 πέθανε η παπαδιά του Μαρία Καφάτου και το μωρό τους και πονεμένος πλέον ήρθε στον πατριάρχη Αλεξάνδρειας, που του ανέθεσε ιεραποστολικό έργο σε Τυνησία και Μαρόκο (οι αρχές του τον παρασημοφόρησαν). Το 1953 επέστρεψε στους Αποστόλους ως αρχιμανδρίτης και ανέλαβε εφημέριος μέχρι το 1962 που πέθανε στον τόπο του.

Μαρκίδης Νικόλαος (1898-1945) Αρκετά καλός ψάλτης, καλός οικογενειάρχης με 6 παιδιά (Αντώνης, Κατίνα, Μάρκος, Γιώργης, Καλλιόπη, Σταύρος). Μετά την κατοχή πήγε στη χωροφυλακή έχοντας αρκετές επιτυχίες όμως έχασε τη ζωή του κυνηγώντας ένα φυγόδικο.

Νεονάκης Αντρέας ή Καπετάν Αντρουλής (1850). Από τους πιο θαρραλέους αγωνιστές, φόβος και τρόμος των Τούρκων.

Τον συνέλαβαν γιατί σκότωσε έναν Τούρκο, φυλακίζοντάς τον σε κρατητήριο στο Θρόνο, όμως κατάφερε να αποδράσει, να σκοτώσει άλλο έναν Τούρκο και γύρισε στη φυλακή του, πείστηκαν έτσι ότι δε φέρει ευθύνη στον πρώτο φόνο και τον άφησαν ελεύθερο.

Σκαρσουλής Μανόλης, φοροτεχνικός στην Αθήνα με σημαντικό συγγραφικό έργο και αρκετές δημοσιεύσεις ποικίλων θεμάτων. Με μεράκι δημιούργησε έναν πανέμορφο χώρο, ανοιχτό σ’ όλους στο Ανασουβάρι στη μνήμη των κτητόρων γονέων του.

Σκουντής Δ. Βασίλης (1963). Τελειόφοιτος Νομικής και από το 1978 αθλητικός δημοσιογράφος. Από τους κορυφαίους της χώρας μας, ενώ ομιλεί 5 γλώσσες. Κατάγεται από τους Αποστόλους, ενώ η μητέρα του Ελένη Καπαρού από το Άνω Μέρος. Έχει εργαστεί στις περισσότερες εφημερίδες, ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς, ενώ διδάσκει σε σχολές δημοσιογραφίας.

Διευθυντής ενημέρωσης στους Ολυμπιακούς 2000 και 2004 κ.ά., ενώ έχει καλύψει 26 φάιναλ φορ Ευρωλίγκας, 7 παγκόσμια και 16 ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, με πολλές τιμητικές διακρίσεις. Γνωστός και από το: «Βάλτο αγόρι μου!».

Σηφακάκης Γιώργης ΕΑΜίτης και ΕΛΑΣίτης από τους πρώτους αγωνιστές. Τον συνέλαβαν στις Αραβάνες και τον εκτέλεσαν οι Γερμανοί στην Αγιά.

Σκουντής Βασίλης λιμενάρχης Ρεθύμνου 2003-05.

Το 1996 ιδρύθηκε ο Α.Ο. Σύβριτος, με πρώτο πρόεδρο τον Ανδρέα Δασκαλάκη και με προπονητές τους Μαν. Δαμαβολίτη, Άρη Μαραγκουδάκη, Β. Χαλεπλή, Μαν. Παλιεράκη.

Την πρώτη χρονιά 1997 κατέκτησε τον τίτλο στη Γ’ κατηγορία, πήρε μέρος στα πρωταθλήματα Β’ τοπικού και το 2003 είχε για πρώτο σκόρερ τον αδικοχαμένο Αποστολιανό Μύρωνα Λαγουβάρδο με 33 γκολ. Νέος τίτλος το 2005 αυτή τη φορά στο Β’ τοπικό.

Αγωνίστηκε τρεις χρονιές στην Α’ κατηγορία 2006-08, έχοντας το 2006 για πρώτο σκόρερ το Μ. Μπιτσάνη με 22 γκολ.

Το 2010 σταμάτησε η ποδοσφαιρική δράση της ομάδας.

Στη φωτό από την κατάκτηση του τίτλου το 2005:

ΠΑΝΩ: Μ. Μπαγουράκης, Κονταράκης, Μπιτσάνης, Μπεν, Νεονάκης, Α. Δασκαλάκης (πρόεδρος), Μιχ. Μακρυδάκης, Β. Χαλεπλής (προπον.)

ΚΑΤΩ: Χαρίτος, Κανακάκης, Κατσάνης, Ξερουδάκης, Α. Μπουζάκης, Ι. Δριδάκης, Λαγουδάκης, Γκιέργκι, Σταυρουλάκης, Γεωργιουδάκης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από το χωριό είναι η «ψυχή» της Ε.Π.Σ.Ρ. Γιωργία Μαρκίδη από το 1989 μέχρι σήμερα.

Από το 1945 και μετά μετανάστευσαν στην Αττική αρκετοί Αποστολιανοί και το 1973 ίδρυσαν εκπολιτιστικό Σύλλογο με σημαντικές δραστηριότητες.

Στο χωριό τους κατασκεύασαν στην πλατεία τη Γρια-Βρύση (πετρόκτιστη με καθιστικά, παιδική χαρά αφιερωμένη «Μύρος Λαγουβάρδος», γήπεδο, ανδριάντες κ.ά.

Αγροτικός Γυναικείος Συνεταιρισμός, όπως και εκπολιτιστικός δραστηριοποιούνται στο χωριό.

Οργανοπαίχτες του χωριού: Γαβράς Σταύρος, Γουμενάκης (Γιώργης, Βασίλης, Λάμπης), Νεονάκης Αντώνης, Σηφακάκης Ηλίας, Σκουλουφιανάκης Γιώργης, Σπανουδάκης Παυλής και τον Σηφακάκη Γιώργη (σκοτώθηκε νέος στην Αγιά).

Γαβράς, Γεωργουλάκης, Γουμενάκης, Δραμυτινός, Θεοδωράκης, Καπετανάκης, Κυδωνάκης, Λαγουβάρδος, Λίτινας, Μαρκίδης, Μπιτσάκος, Νεονάκης, Σημαντήρας, Σηφακάκης, Σκουλουφιανάκης, Σκαρσουλής, Σκουντής, Σπυριδάκης, Σπανουδάκης, Σφακιανάκης, Ταταράκης, Φασουλάς.

Πηγές: Σκαρσουλή Μαν. «Οδοιπορικό Αποστόλων» 2008, Κρυοβρυσανάκης Λευτ. «Ρεθυμνιώτικο πανόραμα και ποδόσφαιρο», Τρούλης Μιχ. «Ταξιδεύοντας στο Ρέθυμνο»

Για συμπληρωματικά στοιχεία στο τηλ. 6934178701.