Του Αντωνίου Μυτιληνάκη , Αντιστρατήγου ε.α.επί τιμή
Πέρασαν 73 χρόνια από τότε που τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής ισοπέδωσαν 8 χωριά του όρους Κέδρος της επαρχίας Αμαρίου(Γερακάρι, Άνω Μέρος , Γουργούθοι, Καρδάκι, Σμιλές, Βρύσες, Δρυγιές και Κρύα Βρύση) και προκάλεσαν ανείπωτη φρίκη και πόνο σε όλη τη Κρήτη.
Στις 22 Αυγ 1944 ,δύο μόνο μήνες πριν την οριστική της αποχώρηση ,η παραπαίουσα Γερμανική δύναμη θέλοντας να εκδικηθεί όσους της αντιστάθηκαν , κύκλωσε αιφνιδιαστικά τα παραπάνω χωριά, συγκέντρωσε τους κατοίκους στις πλατείες και τα σχολεία και με απίστευτη κτηνωδία και θηριωδία εξόντωσε 164 ανθρώπινες ψυχές (158 άνδρες και 6 γυναίκες) και κατέστρεψε τα πάντα.
Το τίμημα της αντίστασης που πλήρωσε η Κρήτη δεν ήταν το μόνο. Είχαν προηγηθεί : το κάψιμο των Ανωγείων ,της Βιάννου ,της Κανδάνου ,του Κοντομαρί και άλλων χωριών .
Έτσι ή αλλιώς σε ολόκληρη τη Κρήτη τον Αύγουστο του 1944 δεν έτρεξε μόνο ποταμός το αίμα και τα δάκρυα στο Κέδρος. Εκατοντάδες οικογένειες με σκοτωμένους τους προστάτες τους ,ρίχτηκαν στη δυστυχία και την απαθλίωση των δρόμων. Για να γραφούν φαίνεται και άλλες λαμπρές σελίδες ανιδιοτελούς φιλοξενίας για τους Αμαριώτες που τα χωριά τους ξέφυγαν της οργής των Γερμανών. Πράξεις προσωπικής ανδρείας ,μεγαλοψυχίας και ηθικού μεγαλείου , σημειώθηκαν στις ρίζες του θρυλικού βουνού τη χαραυγή της απελευθέρωσης από το φασιστικό ζυγό. Πράξεις που λαμπρίνουν περισσότερο τη μακραίωνα ηρωϊκή Κρητική Ιστορία.
Το εκατοντάπηγο ΚΕΔΡΟΣ τον Αύγουστο του 1944 , έγινε συνώνυμο της ΔΟΞΑΣ.
Ας είναι ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ των 164 θυμάτων
