Αναδημοσίευση από :
του Σταύρου Φωτάκη
Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, ο κρητικός λαός αντιστάθηκε με κάθε τρόπο και μέσο για την ανάκτηση της ελευθερίας του. Για το λόγο αυτό δημιουργήθηκαν πολλές αντιστασιακές οργανώσεις σε όλη την Κρήτη, με κοινό όραμα την αντίσταση κατά του κατακτητή και την απελευθέρωση. Το συντονισμό της δράσης αυτών των οργανώσεων είχαν ορισμένα πρόσωπα και πρωταγωνίστησαν στο σχεδιασμό και στον εφοδιασμό των ανταρτικών ομάδων αλλά και στις επιθέσεις εναντίων των καταχτητών.
Ευαγγελία Παπαδογιάννη-Δανδουλάκη
Σ’ αυτούς τους ρόλους πρωταγωνίστησε και ο «παππούς της αντίστασης», ο Εμμανουήλ Μιχ. Παπαδογιάννης ο οποίος τόσο στην Κρήτη όσο και από τη Μέση Ανατολή όπου πήγε, έπαιξε σπουδαίο ρόλο στον αγώνα για αντίσταση και λευτεριά. Ο Άη Γιάννης υπήρξε το Στρατηγείο της αντίστασης και της φιλοξενίας των συμμαχικών δυνάμεων. Οι Γερμανοί ήταν γνώστες όλης της δραστηριότητας του Μανώλη Παπαδογιάννη γι’ αυτό επεδίωκαν με κάθε τρόπο τη σύλληψη και την εξόντωσή του. Παρά τις κατ’ επανάληψη έρευνες και αιφνιδιαστικές κυκλώσεις του Άη Γιάννη, δεν κατάφεραν να τον εντοπίσουν και να τον συλλάβουν. Σκέφτηκαν λοιπόν και σχεδίασαν την σύλληψη των δύο αδερφάδων του, της Καλλιόπης συζύγου του Στέφανου Παραδεισανού που γεννήθηκε το έτος 1883 και της Ευαγγελίας συζύγου του Μιχ. Δανδουλάκη που γεννήθηκε το έτος 1892, προκειμένου με αυτό τον τρόπο να τον αναγκάσουν να παραδοθεί.
Σύμφωνα με αφήγηση της μητέρας μου Μαρίας συζύγου Εμμανουήλ Φωτάκη, κόρης του Στέφανου και Καλλιόπης Παραδεισανού το πρωϊνό της 14ης Ιουλίου 1943 νύχτα ακόμη, προτού ξημερώσει, οι Γερμανοί κύκλωσαν τον Άη Γιάννη. Η κύκλωση αυτή είχε γίνει πολλές φορές, όπως και την Πρωτοχρονιά του 1943, προκειμένου μετά από ανακρίσεις και έρευνες να μάθουν οι Γερμανοί που είναι οι Άγγλοι με τους ασυρμάτους και τους αντάρτες, αλλά δεν πήραν απάντηση. Με το ξημέρωμα λοιπόν της 14ης Ιουλίου 1943, συγκέντρωσαν όλους τους άνδρες και τα γυναικόπαιδα, όσοι δεν κατάφεραν να διαφύγουν, στη δυτική πλευρά της εκκλησίας των Τεσσάρων Μαρτύρων και άρχισαν να τους στήνουν στον τοίχο προκειμένου να εντοπίσουν τις δύο αδελφές του Μανώλη Παπαδογιάννη, την Καλλιώ και τη Βαγγελιά και να τις συλλάβουν. Σε απόσταση 15 περίπου μέτρων όπου βρίσκεται το πατρικό σπίτι τοποθέτησαν οι Γερμανοί πίσω από μια κλειδαρότρυπα δυστυχώς κάποιον Γερμανόφιλο προδότη, με το επώνυμο Kυπαρίσης, ο οποίος και υπέδειξε σ’ αυτούς τις αναζητούμενες. Αμέσως οι Γερμανοί τις συνέλαβαν και άφησαν ελεύθερους όλους τους άλλους χωριανούς. Ο σύζυγος της Καλλιόπης, Στέφανος Παραδεισανός (παππούς) που γεννήθηκε το έτος 1879, πλησίασε, αλλά οι Γερμανοί του είπανε πως δεν τον χρειάζονται και μπορεί να φύγει. Εκείνος όμως αρνήθηκε κι απάντησε πως «έκεια που θα πάει η γυναίκα μου θα πάω κι εγώ». Έτσι λοιπόν, οι τρεις συλληφθέντες οδηγήθηκαν στο Ρέθυμνο όπου παρέμειναν φρουρούμενοι και υπό αυστηρή επιτήρηση στη Φορτέτζα επί 2μηνο περίπου. Στη συνέχεια, μεταφέρθηκαν στις φυλακές της Αγιάς στα Χανιά όπου και εκεί παρέμειναν υπό αυστηρή επιτήρηση επί 3μηνο περίπου προκειμένου να μεταφερθούν με πλοίο μαζί με άλλους αγωνιστές Κρήτες με προορισμό τα κολαστήρια και τους φούρνους της Γερμανίας, καταδικασθέντες συγχρόνως δις εις θάνατον.
Στέφανος Παραδεισανός και Καλλιόπη Παπαδογιάννη-Παραδεισανού
Πράγματι, τον Νοέμβριο του έτους 1943 οι Γερμανοί φορτώσανε στο Α/Π «Petrella» στο λιμάνι της Σούδας πυρομαχικά και για καμουφλάζ επιβιβάσανε περίπου 2.000 Ιταλούς αιχμαλώτους, στρατιώτες αλλά και πολλούς Κρητικούς ομήρους αντάρτες. Δυστυχώς ένα Αγγλικό υποβρύχιο βύθισε το πλοίο με όλο το φορτίο. Στο πλοίο «Petrella» υπήρχανε και Γερμανοί στρατιώτες. Τους Έλληνες βάλανε για να μην τους χτυπήσουνε. Ένας από τους διασωθέντες Γερμανούς, ο Willi Meier, διηγήθηκε ότι στο καράβι ήτανε περίπου 6.000 Ιταλοί, 300 Γερμανοί και 200 Έλληνες όμηροι, μεταξύ των οποίων και οι προαναφερόμενοι τρεις συλληφθέντες από τον Άη Γιάννη. Δυστυχώς, το ίδιο έγινε και βυθίστηκε και το Α/Π «Sinfra», στο οποίο εκτός από βόμβες επέβαιναν 2.000 Ιταλοί στρατιώτες αιχμάλωτοι και αρκετοί Κρητικοί αντάρτες.Από τη βύθιση των δύο π λοίων η Βόρεια παραλία από Χανιά μέχρι Ρέθυμνο γέμισε πτώματα, γι’ αυτό πριν λίγα χρόνια στον Εθνικό δρόμο στο ύψος της Γεωργιούπολης τοποθετήθηκε μια Ελληνο-ιταλική επιγραφή που γράφει: «Στη μνήμη των πεσόντων Ιταλών και Ελλήνων που ενωμένοι από τη θλιβερή μοίρα χάθηκαν κατά την βύθιση των Α/Π «Sinfra» και «Petrella» το 1943».
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι : Στέφανος Παραδεισανός, Καλλιόπη σύζυγος Στέφανου Παραδεισανού το γένος Μιχαήλ Παπαδογιάννη (παππούς και γιαγιά) και Ευαγγελία σύζυγος Μιχαήλ Δανδουλάκη το γένος Μιχαήλ Παπαδογιάννη (θεία) υπήρξαν θύματα της Γερμανοκατοχής, γι αυτό και αναγνωρίστηκαν από την πολιτεία ως αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης.
( Στοιχεία από το βιβλίο του Σταύρο Φωτάκη : Άγιος Ιωάννης Χλιαρός Αμαρίου Ρεθύμνου και από το υπό έκδοση : Στη βορεινάδα μιας κορφής γράφω τα που θυμούμαι )
