της Καδιανής Δημητρακάκη-Τζουλάκη
Στο ταπεινό αυτό εκκλησάκι βρέθηκα προσκυνήτρια με μια παρέα φίλων, πριν από λίγο καιρό.
Βρίσκεται ένα χιλιόμετρο πριν από την ερειπωμένη δυστυχώς Μονή Ασώματων, σε μια κοιλάδα καταπράσινη και κατάφυτη με παντός είδους δένδρα.
Ο μικρός αυτός ναΐσκος κτίσθηκε με τη Β΄ Βυζαντινή περίοδο πιθανόν το 1273 και είναι σταυροειδής με τρούλο.
Ανήκε όπως και τα γύρω κτήματα, στη μεγάλη και αρχοντική οικογένεια των Χορτάτζηδων και ήταν απόγονοι του Ευστάθιου Χορτάτζη, ενός εκ των 12 αρχοντόπουλων του Βυζαντίου, που εγκαταστάθηκαν στην Κρήτη μετά την απελευθέρωσή της από το Νικηφόρο Φωκά.
Το εξωκκλήσι είναι μεγάλης σπουδαιότητας, επειδή στη βορεινή του πλευρά υπάρχει ο τάφος του Γεωργίου Χορτάτζη και της γυναίκας του. Υπάρχει μια τοιχογραφία πάνω από την κόγχη του τάφου και εικονίζει τον Γ. Χορτάτζη με την συμβία του.
Πάνω δε από την τοιχογραφία είναι η επιγραφή “Μνήσθητι Κύριε των δούλων του Θεού, Γεωργίου Χορτάτζη και της συμβίας του αυτού”. Χαρακτηριστική είναι η ενδυμασία τους.
Κατά το Σ. Ευαγγελάτο, εικονίζεται ο γνωστός ποιητής της “Ερωφίλης”, που έζησε τον 18ο αιώνα. Κατά τον Εμ. Κριαρά όμως, ο τάφος και η τοιχογραφία είναι πολύ παλαιότερα και είναι του αρχηγού της επανάστασης κατά των Ενετών, Γεωργίου Χορτάτζη και της συμβίας του.
Η επανάσταση ξέσπασε το 1271. Οι αδελφοί Γ. Θεόδωρος Χορτάτζης ήταν έξυπνοι, συνετοί, ανδρείοι. Οργάνωσαν καλά την επανάσταση και νίκησαν πολλές φορές τα ενετικά στρατεύματα.
Ο Ενετός δούκας και πολλοί ευγενείς σκοτώθηκαν, ο στρατός καταστράφηκε.
Όμως το 1277, η Βενετία έστειλε ισχυρές στρατιωτικές μονάδες και προκήρυξε τους αδελφούς Γεώργιον και Θεόδωρον Χορτάτζη.
Νίκησε το Κρήτες επαναστάστες και η επανάσταση πνίγηκε στο αίμα. Οι δυο αδελφοί Χορτάτζη προκηρύχτηκαν, αυτοί όμως καταδιωκόμενοι κατέφυγαν στη Χίο και από εκεί στην Κωνσταντινούπολη.
Δυστυχώς όμως, το εξαίρετο αυτό μνημείο είναι εγκαταλελειμμένο, αφημένο στην τύχη του. Η φθορά του χρόνου είναι αισθητή.
Η τοιχογραφία έχει σχεδόν καταστραφεί.
Δυστυχώς στην ίδια κατάσταση είναι και η Μονή Ασωμάτων. Εικόνα πλήρους εγκατάλειψης και ερήμωσης.
Ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία του Αμαρίου, ιστορημένα από σπουδαίους αγιογράφους, κατασρέφονται από την αδιαφορία των αρμοδίων.
Σε μερικά χρόνια δεν θα υπάρχει πια τίποτα. Οι θησαυροί μας χάνονται!
Ας φροντίσουν η Αρχαιολογική Υπηρεσία, η Αντιπεριφέρεια, η Περιφέρεια, ο Δήμος Αμαρίου, η Ομοσπονδία Αμαριωτών, οι πολιτιστικοί σύλλογοι της περιοχής, για τη διάσωσή τους!
Η Καδιανή Δημητρακάκη-Τζουλάκη είναι συνταξιούχος φιλόλογος
