Ο ΛΟΥΛΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΛΑΜΙ
ΡΑΚΟΚΆΖΑΝΑ στις ΚΟΥΡΟΎΤΕΣ
Όταν κατά τα πρώτα φοιτητικά μου χρόνια με την παρέα των «φίλων της λαϊκής μουσικής» διερευνούσαμε τα ρεμπέτικα, το τραγούδι «ο λουλάς και το καλάμι μ’ έφεραν σ’ αυτό το χάλι» παρά την θεωρητική επίγνωση σε τι αναφέρεται, σε μένα η συνειρμική εικόνα παρέπεμπε ως ήταν φυσικό σε ότι είχα ως παιδική εμπειρία, στα παραδοσιακά ρακοκάζανα των Κουρουτών. Το ρακοκάζανο, ο παραδοσιακός αποστακτικός άμβυκας όπως τον θυμόμαστε στις Κουρούτες είχε την τυπική διάταξη: Το καζάνι προσαρμοσμένο σε σταθερή εστία την καζανιάστρα, το καπάκι και την ρούμπα, ένα πιθάρι γεμάτο νερό με ειδικά διαμορφωμένες οπές 
για την προσαρμογή του λουλά που το διαπερνούσε Το πάνω διαπλατυσμένο στόμιο του λουλά προσαρμοζόταν στο καπάκι ενώ το κάτω σκόπευε σε ένα ειδικό δοχείο το κουρούπι. 
Η προσαρμογή και στεγανοποίηση του καπακιού στο καζάνι και στον λουλά γινόταν με λωρίδες πανιών εμποτισμένων με «γλινόπηλο». Το καζάνι και το καπάκι στην εποχή μας ήταν χάλκινα «γανωμένα»-επικασσιτερωμένα. Παλαιότερα ήταν πήλινα 
Στο άνυδρο ορεινό χωριό μας το νερό της ρούμπας έπρεπε να κουβαληθεί με δοχεία από αρκετή απόσταση, Από την βρύση της Ξένης ανατολικά, από την Κάτω βρύση νότιο δυτικά, από την βρύση στο Πάνω Χώρι. Το νερό της ρούμπας ζεσταινόταν σύντομα και τότε… συνέβαινε αυτό που λέει το άλλο ρεμπέτικο του Τσιτσάνη…¨ «όταν καπνίζει ο λουλάς». Στο ρακοκάζανο όταν καπνίζει ο λουλάς σημαίνει απώλεια εισοδήματος, χαμένη ρακή στην ατμόσφαιρα. Τότε πρέπει να σπεύσει κάποιος με ένα καλάμι να τρίψει τον λουλά να απομακρύνει το ζεστό νερό να βελτιωθεί η ψύξη και η υγροποίηση του ατμού. Το μικρό μήκος του λουλά και η μέτρια ψύξη είχε σαν συνέπεια την μικρής έντασης ροή του αποστάγματος. Έτσι έμεινε η φράση ως παρομοίωση για τις πηγές με λίγο νερό «Σαν τη ρακή τρέχει» Στις Κουρούτες αυτού του τύπου ρακοκάζανα υπήρχαν αρκετά σε σχέση με το μέγεθος του χωριού. Στο ΚάτωΧώρι Του Γερώνυμου, του Κωσταδιό Καπελώνη που πιθανά ανήκε στον πεθερό του Νικολή Πλατύρραχο (Αντωνοκοκόλη)τον επονομαζόμενο Παπά γιατί ήξερε γράμματα, (Η ρούμπα του διασώζεται)
, του Πανάγο Καπελώνη. Στο ΑπάνωΧώρι Της Στελιανής χήρας του Τηλέμαχου Στεφανάκη, του Παντελή Κλημαθιανού. Της Αναστασίας της Νουκογιώργαινας το ρακοκάζανο ήταν διαφορετικό ως προς την ψύξη. Ο μακρύς σπαστός λουλάς διαπερνούσε μια στέρνα που το νερό της ανανεώνονταν από πηγάδι με το σύστημα άντλησης που είχε κατασκευάσει ο Νουκογιώργης. 
Οι πιο πολλοί Κουρουθιανοί εκεί έβγαζαν τη ρακή τους. Ο καλύτερος πελάτης ήταν ο Λαδόκωστας Ρέκτης της ρακής την δοκίμαζε κάθε τόσο απ΄την αρχή …να τη γραδάρει. Η δοκιμή γινόταν και με κτύπημα στο ποτηράκι να κάνει «ντοντίνια» (φουσκίτσες) ή με πέταγμα στη φωτιά να «κεντήσει» Για εκείνον η καλύτερη δοκιμή ήταν στη γλώσσα. Το καλοκαίρι του 1954 στη δευτέρα γυμνασίου πήγαινα, επιχείρησα τροποποίηση με περιορισμό της πετρόκτιστης στέρνας, κατασκευάζοντας τοιχίο από μπετόν πάχους 13 εκατοστών. 
Ο ΓερωνημοΜανώλης που με είδε να καλουπώνω σε αυτή την ηλικία εξέφρασε τον θαυμασμό του με τη φράση «ιδέ και κάνωμεν και εμείς τσοι μαστόρους». Εκείνη την εποχή παρέα με τον Ανδρέα Πλατύρραχο ανελάμβαναν οικοδομικές εργασίες στο χωριό, ..ψιλοπράματα. Παρένθεση. Οι δυό τους έκτισαν στο σπίτι μας το πρώτο WC του χωριού με τούβλα. Επρόκειτο να φιλοξενήσουμε μια αστή κυρία από την Αθήνα την Δήμητρα Μαρκοβίτη και δεν γινόταν να χρησιμοποιεί όπως εμείς το «αχύρι». Ο Μανώλης ήταν πιο επιδέξιος, του Ανδρέα ο τοίχος ήταν στραβός και τον ίσιωνε με τσι χερούκλες και τον μπέτη του,- ζύγι και αλφάδι ήταν άγνωστα εργαλεία. Το ταλέντο του βέβαια ήταν η σάτιρα και δεν του ξέφυγε και το WC. Είχε γράψει στιχάκια που δεν θυμάμαι περιγράφοντας την απορία των Κουρουθιανών που θα έβλεπαν το νέο αντικείμενο σαν θεριό που και «κρότους» θα εξέπεμπε!!!!.. Επανέρχομαι στο ρακοκάζανο Για την νέα στέρνα σχεδίασα ειδικό λουλά που κατασκεύασε χαλκωματάς στο Ρέθυμνο Σε ένα κατακόρυφο κύλινδρο διαμέτρου 15 εκ. επισκέψιμο από επάνω για δυνατότητα καθαρισμού προσαρμόστηκαν τμήματα του παλιού λουλά σε κατάλληλα σημεία και προς κατάλληλες κατευθύνσεις. 
Παρόμοιος λουλάς ανακάλυψα εσχάτως πως χρησιμοποιήθηκε στο ρακοκάζανο του Σαρδογληγόρη και Στεφανάρου που λειτουργούσε στο ελαιουργείο τους κατά τη δεκαετία του 1960. 
Σήμερα στις Κουρούτες δεν λειτουργεί ρακοκάζανο, ρακή όμως έχουμε και πίνουμε και κερνούμε εις υγείαν!!!.
Νουκάκης Αντώνιος.