Λίγα λόγια για το ιστορικό χωριό Ελένες Αμαρίου, τόπο γεννήσεως του πατέρα μου Σταμάτη Μαρκαντώνη.
Οι Ελένες είναι χωριό του Δήμου Αμαρίου, της περιφερειακής ενότητας Ρεθύμνης της Κρήτης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011’εχουν 94 κατοίκους. Σήμερα βέβαια έχουν πολύ λιγότερους,οι νεότεροι έχουν φύγει στο Ρέθυμνο και πολλοί έχουν φύγει από την ζωή. Απέχουν 37χμ. νοτιοανατολικά από το Ρέθυμνοσε υψόμετρο 640μέτρα. Το χωριό αναφέρεται από τον Φραντζέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Selenes .Στην Ενετική απογραφή του 1583 από τον Καστροφύλακα αναφέρεται ως Elenes με 147 κατοίκους ,και στην απογραφή του Βασιλικάτα κατά το 1630 αναφέρεται ως Santa Elenes. To όνομα πιθανόν αναφέρεται στην ύπαρξη ναών αφιερωμένων στην Αγία Ελένη. Στην απογραφή 1834 η οποία πραγματοποιήθηκε από τος Αιγυπτίους καταγράφηκαν 6 χριστιανικές οικογένειες και 4 τούρκικες να διαμένουν στο χωριό. Στην απογραφή του 1881 αναφέρεται στον Δήμο Μέρωνα και έχει 91 Χριστιανούς κατοίκους. Στην απογραφή του 1900 είχε 127 κατοίκους Σην απογραφή του 1920 αναφέρεται ως τμήμα του αγροτικού Δήμου Γερακαρίου, ενώ το 1928 αναφέρονται ως ένας οικισμός124 κατοίκων οι οποίοι ασχολούνταν με αγροτικές εργασίες. Το 1935 το χωριό ορίστηκε ως έδρα της δικής του κοινότητας Ελενών της Επαρχίας Αμαρίου, μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική διαίρεση, οπότε και προσαρτήθηκε στον Δήμο Σιβρίτου. Από το 2011 υπάγεται στον Δήμο Αμαρίου. Στο χωριό βρίσκεται ο δίκλιτος ναός του Αγίου Νικολάου , με τοιχογραφίες στο βόρειο κλίτος . Ο Ιωάννης Σπαθαράκης χρονολογεί τις τοιχογραφίες περί τον 13ο αιώνα και τις αποδίδει σε επαρχιώτη καλλιτέχνη. Τα χαρακτηριστικά τους είναι η μεγάλη απόσταση των ματιών από τις μύτες. Το σχέδιο των τοιχογραφιών είναι λιτό και χρησιμοποιείται περιορισμένος αριθμός χρωμάτων. Το 1925 κατασκευάστηκε με δαπάνες του ευεργέτη του χωριού Στυλιανού Μαρκαντώνη (1875-1962) δημοτικό σχολείο . Μέχρι το 1952 εξυπηρετούσε και το γειτονικό χωριό Μεσονήσια. Το σχολείο συνέχισε να λειτουργεί μέχει τα τέλη του 20ου αιώνα οπότε και συγχωνεύτηκε με το σχολείο Αποστόλων. Ο Στυλιανός Μαρκαντώνης χρηματοδότησε επίσης την κατασκευή της κεντρικής βρύσης του χωριού. ,την διαμόρφωση της πλατείας του ναού και την ανακαίνιση του Ναού του Αγίου Νικολάου.
Παραπομπές.
1-Σταματελάτος Μιχαήλ, Βάμβα Σταματελάτου Φωτεινή.
2-Σπανάκης Στέργιος.
3-Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη 1964 σελ. 216.
4-Ελένες Ρεθύμνης .Διοικητικές μεταβολές οικισμών Αναλυτικά Ε.Ε.Τ.Α.Α.
5-Σπαθαράκης Ιωάννης 1999.
6-Κρυοβρυσανακης Λευτέρης (27-02-2014).Ελένες και Μεσονήσια Αμαρίου
Γιώργος Σταματιου Μαρκαντώνης
Τέως Δικαστικός Υπάλληλος.