Στιγμές εθνικού μεγαλείου έζησαν όσοι παρακολούθησαν την π. Κυριακή την εκδήλωση για να τιμηθούν οι πρωταγωνιστές της αντιστασιακής δράσης στην περιοχή, που οργάνωσαν ο Δήμος Αμαρίου και ο πολιτιστικός σύλλογος του ιστορικού χωριού.

 

Μετά τον χαιρετισμό του δημάρχου κ. Παντελή Μουρτζανού, δόθηκε ο λόγος στον κεντρικό ομιλητή που ήταν ο κ. Βασίλειος Κωνσταντίνου Αποστολάκης Αξιωματικός ΕΛ.ΑΣ. ε.α, Εφ. Αξιωματικός (ΠΒ).

 

Η τόσο επιτυχής επιλογή δικαιώθηκε από τον κ. Αποστολάκη που διακρίνεται και για το χάρισμα του λόγου που διαθέτει, αλλά και για την τεράστια περιουσία ιστορικών γνώσεων που κατέχει. Και το έχει αποδείξει σε αρκετά συνέδρια και σημαντικές επετειακές εκδηλώσεις.

 

Ο κ. Αποστολάκης αφού ευχαρίστησε για την τιμή που του έγινε, σκιαγράφησε με επιτυχία τόσο τα γεγονότα όσο και τους ήρωες που έλαβαν μέρος σε αυτά κατά τη θρυλική περίοδο 1941-45 που ο λαός μας προσπαθούσε να αποτινάξει τον ναζιστικό ζυγό.

Και είπε μεταξύ άλλων:

 

 

Η ιστορική μνήμη είναι εθνική επιταγή

 

 

Όταν η μνήμη παραχωρεί τη δικαιοδοσία της στη λήθη, τίποτα δε μπορεί να απαλλαγεί από την υποτέλεια της αφάνειας.

 

Και αυτό, που πρωταρχικά πρέπει να υπερασπίζουμε σήμερα, στην ταραγμένη εποχή μας, είναι η ιστορική μας μνήμη. Η Ιστορική μνήμη είναι Εθνική επιταγή.

 

Με την εκδήλωση αυτή, καταδεικνύεται, ότι ο Δήμος Αμαρίου και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Φουρφουρά τιμούν με σεβασμό και ευλάβεια τη μνήμη των Ηρώων προγόνων τους, και σας αξίζουν έπαινοι, κύριε Δήμαρχε και κύριε Πρόεδρε του Συλλόγου, ως και στα άξια και δραστήρια Συμβούλιά σας.

 

Στον χώρο αυτό, στο γραφικό, ιστορικό και αρχοντικό χωριό, κάτω από τη σκιά του «πατριάρχη» των βουνών του Ψηλορείτη, συναχθήκαμε, σήμερα με πρωτοβουλία του Δήμου Αμαρίου και του Πολιτιστικού Συλλόγου Φουρφουρά, για να τιμήσουμε τη Μνήμη των Αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης των προμάχων του Έθνους.

 

Γι' αυτό ό,τι ειπωθεί, σήμερα, είναι λιγότερο λόγος και περισσότερο προσευχή.

 

Η σκέψη μας, μέσα στη συγκινησιακή φόρτιση της ημέρας, τρέχει σαν γοργόφτερο πουλί, στα περασμένα, γυρίζοντας πίσω το ρολόι του χρόνου, όπου πριν, από 75 χρόνια… «ήρθε μια μέρα θλιβερή, η εικοστή του Μάη και μια κατάρα από ψηλά, όλη την Κρήτη πιάνει».

 

Τρίτη, 20 Μαΐου 1941. Το επίλεκτο Σώμα του, τότε, πανίσχυρου Γερμανικού Στρατού, το Σώμα των Αλεξιπτωτιστών, εισβάλλει, από τον αέρα, για να καταλάβει την Κρήτη, καταπατώντας κάθε έννοια ηθικής και δικαίου.

 

Το σχέδιο «ΕΡΜΗΣ», που προβλέπει την κατάληψη της Κρήτης, σε δύο ημέρες, είναι σε πλήρη εξέλιξη.

 

Όμως, η αυθόρμητη και καθολική αντίσταση του Κρητικού Λαού, η Λαϊκή αυτή νεροσυρμή ανατρέπει τα σχέδια του ανθρωπόμορφου κτήνους του Χίτλερ, εξευτελίζει το, μέχρι τότε, αήττητο Σώμα των Αλεξιπτωτιστών και λοξοδρομεί την πορεία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η παραχάραξη της Ιστορίας και η ασέβεια στη μνήμη των Μαχητών της Μάχης της Κρήτης, που επιχειρεί ο Γερμανός Ιστορικός Ρίχτερ, με το βιβλίο του «Η Μάχη της Κρήτης», αποτελεί τυμβωρυχία και δεν θα βρει ποτέ έδαφος στη συνείδηση κάθε, σωστά και ελεύθερα, σκεπτόμενου ανθρώπου. Στις ασέβειες, στις ύβρεις, στις ανακρίβειες του Ρίχτερ, απαντά τεκμηριωμένα και με ευπρέπεια, όπως ταιριάζει σε τιμημένους και καταξιωμένους Αξιωματικούς, ο Επίτιμος Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας, ο «Νέστορας των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων», Στρατηγός Μανούσος Κωνσταντίνου Παραγιουδάκης.

 

 

Μεγαλείου μνήμη

 

 

31 Μαΐου 1941. Οι Γερμανοί, με βαριές απώλειες, κυριαρχούν, φαινομενικά στην Κρήτη. Η βία περνά και ίσως δουλώνει τον τόπο, ποτέ όμως το πνεύμα και τις ψυχές των υπερήφανων ανθρώπων, που τον κατοικούν.

 

Στη δεκαήμερη άνιση πάλη, ανάμεσα στην τρομακτική πολεμική μηχανή των εισβολέων και την ατσάλινη Κρητική ψυχή, η αρχοντική Επαρχία Αμαρίου, έχει έντονη συμμετοχή και η Ιστορία θα συναντήσει Μαχητές και από το υπερήφανο τούτο χωριό, το Φουρφουρά.

 

1η Ιουνίου 1941. Με το πέρας της Μάχης της Κρήτης και ενώ το κύμα της τρομοκρατίας βρίσκεται στο αποκορύφωμά του, αρχίζει η αντίσταση εναντίον του Στρατού κατοχής, κάτω από δυσχερείς συνθήκες.

 

Ο Φουρφουράς, με την πλούσια παράδοση, είναι από τα χωριά εκείνα που συμμετέχουν, όσο μπορούν πιο έντονα, στην Εθνική Αντίσταση, η οποία δημιουργείται από το ψυχικό περίσσευμα των κατοίκων του χωριού.

 

Οι κάτοικοι, γαλουχημένοι με αξίες, που δε διαβρώνονται και παραμένουν αναλλοίωτες στο πέρασμα του χρόνου, συμμετέχουν συνειδητά στον ιερό αγώνα για την απελευθέρωση. Φουρφουριανοί θα ενταχθούν σε Αντάρτικες ομάδες, ομάδες Αντικατασκοπείας, θα συγκροτήσουν ομάδες Αγωνιστών και θα συμμετάσχουν σε δύσκολες επιχειρήσεις κατά των κατακτητών.

Ο Φουρφουράς, με ανεπτυγμένα τα αισθήματα φιλοξενίας και φιλοπατρίας εντάσσεται στον αγώνα προστασίας των Συμμάχων, που καταδιώκονταν, συνέχεια από τους Γερμανούς, παρά τους πολλαπλούς κινδύνους, που συνεπαγόταν ένα τέτοιο εγχείρημα.

Όλοι γνωρίζουν και μάλιστα πολύ καλά, πως ανταμοιβή της προσφοράς τους είναι ο θάνατος. Και όμως δε λιποψυχούν. Πράττουν, ό,τι πράττουν, με πλήρη επίγνωση των συνεπειών και με αίσθημα ευθύνης έναντι της ιστορίας.

 

Η εγκατάσταση του Γερμανικού Φυλακίου, από την αρχή της κατοχής, στο επιταγμένο σπίτι του Μιχάλη Σαρμάνη, δεν τους φοβίζει.

 

Πάντα κοιτάζουν μπροστά και ελπιδοφόρα και συνεχίζουν την ιστορική πορεία του χωριού, που από τη μεγάλη του Γένους Επανάσταση του 1821, μέχρι τη μεγαλειώδη Μάχη της Κρήτης, ο Φουρφουράς έχει μεγάλο μερτικό στους απελευθερωτικούς αγώνες.

 

Σύσσωμο το χωριό συμμετέχει στο κάλεσμα της Ιστορίας και η ανταπόκριση είναι εντυπωσιακή, που προκαλεί ρίγη συγκίνησης σε μας τους νεότερους, αλλά προκαλεί και την οργή του Στρατού Κατοχής.

 

Από το θέρος του 1941 αρχίζει η συστηματική περισυλλογή, η απόκρυψη, σε ασφαλή κρησφύγετα, η περίθαλψη και τέλος η φυγάδευση στην Αφρική και Μέση Ανατολή των Συμμάχων Στρατιωτικών, οι οποίοι κατόρθωσαν να αποφύγουν την αιχμαλωσία, κατά τη Μάχη της Κρήτης.

 

 

Σημαντική η δράση των κατοίκων

 

 

Οι κάτοικοι του Φουρφουρά, σε όλη τη διάρκεια της Κατοχής, δεν ανοίγουν μόνο την πλατιά καρδιά τους, αλλά και τα σπίτια τους, σε Αντάρτες και Συμμάχους, με τη γνώριμη παραδοσιακή φιλοξενία τους.

 

Στην περιοχή του Φουρφουρά θα λειτουργήσουν Ασύρματοι των Συμμάχων και θα διαβιβάζονται χρήσιμες πληροφορίες στο Συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής.

 

Για λόγους ασφαλείας, θα μετακινούνται και θα εγκαθίστανται, εκ περιτροπής, στις θέσεις «Σπηλιάρα», «Ριφόσπηλιος», «Μαθιού Χάρακας», «Καχτάκι», «Πρινάρ» και αλλού.

 

Ενδεικτικά αναφέρουμε, ότι στις 28 Αυγούστου 1942, μεταδίδει ο Βρετανός Αξιωματικός Τόμ Νταμπάμπιν, γνωστός στην περιοχή, ως Τόμ, από τον Ασύρματό του, που λειτουργεί στο Φουρφουριανό «αόρι», ότι επίκειται επίθεση του Γερμανού Στρατάρχη Ρόμελ, του επονομαζόμενου «Αλεπού της ερήμου», στο Ελ Αλαμέιν και συγκεκριμένα στις 30 Αυγούστου.

 

Η πολύτιμη αυτή πληροφορία, αξιοποιείται από το Βρετανό Στρατάρχη Μοντγκόμερυ, ο οποίος προετοιμάζεται, κατάλληλα, και έτσι αποφεύγεται η κατάληψη της Αλεξάνδρειας, στόχος ζωτικής στρατιωτικής σημασίας.

 

Η προσέγγιση, με τρόπο διπλωματικό και ευέλικτο και η παραπλάνηση του προσωπικού του Γερμανικού Φυλακίου, κυρίως από τον επιστρατευμένο φουρφουριανό διερμηνέα Γιάννη Κωστάκη– αγνός πατριώτης, που βοήθησε τον αγώνα- όπως εξιστορεί ο Γεώργιος Τυράκης και από τα στελέχη του Σταθμού Χωροφυλακής και πάντοτε προς εξυπηρέτηση του εθνικού συμφέροντος, έχουν θετικά αποτελέσματα, ως προς την αποφυγή βιαιοτήτων και την ανενόχλητη δράση του χωριού, στην αντιστασιακή του πορεία. Στο υπερήφανο τούτο χωριό, με τους περίπου, 800 κατοίκους εκείνη την περίοδο, δεν παρατηρείται συνεργασία κάποιου Φουρφουριανού με τις αρχές κατοχής και τούτο αποτελεί μεγάλη τιμή για το χωριό.

 

Ο Φουρφουράς ενσαρκώνει τα λόγια του Βρετανού Αξιωματικού Τζακ Σμιθ Χιουζ, ο οποίος αναφερόμενος στην επαρχία Αμαρίου, μεταξύ άλλων, γράφει: «…Το Αμάρι αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του ότι, όλοι, όσοι ήταν πάνω από πέντε χρόνων, ήξεραν τι συνέβαινε, περίπου, αλλά κανένας δεν το μαρτύρησε, ακόμη και κάτω από αφόρητη πίεση…» Το μικρό παιδάκι, από το Φουρφουρά, που το ανακρίνουν, πιεστικά, οι Γερμανοί να τους πει, πού είναι ο πατέρας του, εκείνο δεν αποκαλύπτει. Έτσι ανατρέφονται τα παιδιά του Φουρφουρά.

 

Οι Γερμανοί, κατά τη συνήθεια των εκάστοτε κατακτητών, χαρακτηρίζουν τους αντιστασιακούς, δολοφόνους και τρομοκράτες και, εφαρμόζοντας το δίκαιο του ισχυροτέρου και τη φασιστική αρχή της συλλογικής ευθύνης, προβαίνουν σε σκληρά, ανάλγητα και απάνθρωπα αντίποινα, τα οποία όμως δε λυγίζουν τις ψυχές των τιμημένων Αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης.

 

Στο Εθνικό προσκλητήριο, όλοι οι κάτοικοι παρόντες με την εσωτερική παρόρμηση της προσφοράς στον τίμιο αγώνα.

 

Επιτρέψατέ μου σεβαστό ακροατήριο, να αναφέρω ενδεικτικά και αντιπροσωπευτικά (3) ονόματα Φουρφουριανών, που στη μνήμη τους τιμούμε, με κάθε σεβασμό τη μνήμη όλων των κατοίκων του χωριού και υποκλινόμαστε ευλαβικά στο ιερό έργο τους στα δύσκολα εκείνα χρόνια της κατοχής, που «όλα τα 'σκίαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά…»

 

Ο κ. Αποστολάκης αναφέρθηκε και στους άγνωστους ήρωες λέγοντας:

 

– Ιπποκράτης Νικολάου Αντωνάκης με το ψευδώνυμο, από τον Πάτρικ Λη Φέρμορ, «Ίππος».

 

Σοφός και φωτισμένος Δάσκαλος και σεμνός Αγωνιστής. Σπουδαστής της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ηρακλείου, το 1941, αφήνει τις σπουδές του και βγαίνει στο βουνό. Συνδράμει στην περίθαλψη Συμμάχων και τη φυγάδευσή τους στην Αφρική. Εντάσσεται στη μυστική Υπηρεσία πληροφοριών FORCE 133, μαζί με άλλους συγχωριανούς του, προσφέροντας πολύτιμες υπηρεσίες στον αγώνα. Αρκετές φορές, η ομάδα του πέφτει σε ενέδρα Γερμανών, αλλά ξεγλιστρούν από το θανάσιμο κλοιό.

 

Μάιος 1943. Οι Γερμανοί εντοπίζουν τον ασύρματο, στη θέση «Καχτάκι». Ο Αντωνάκης αντιλαμβάνεται τις κινήσεις τους, τρέχει σαν πουλί, ενημερώνει το προσωπικό, μαζεύουν το υλικό και απομακρύνονται.

 

Τον Ιούνιο του 1943 φεύγει για τη Μέση Ανατολή, όπου εκπαιδεύεται ως Αλεξιπτωτιστής και Ασυρματιστής. Επισκέπτεται τους Αγίους Τόπους και βαπτίζεται στον Ιορδάνη ποταμό.

 

Ο Βρετανός Αξιωματικός Τομ Νταμπάμπιν, Διοικητής της FORCE 133, χαρακτηρίζει τον Ιπποκράτη Αντωνάκη τίμιο, εργατικό, ριψοκίνδυνο, αισιόδοξο.

 

– Γεώργιος Ζαχαρία Μπουρδελής. Σεμνός και τίμιος αγωνιστής, με μεγάλη προσφορά, στον αγώνα, κατά την εχθρική κατοχή. Οργανώνεται στην Εθνική Αντίσταση, από τους πρώτους και θέτει τον εαυτό του στη διάθεση του αγώνα, παρέχοντας τη βοήθειά του στην περίθαλψη των Συμμάχων. Συγκροτεί ομάδα Ανταρτών, με Φουρφουριανούς, η οποία ομάδα, τον Αύγουστο του 1944, παίρνει μέρος, κάτω από δύσκολες συνθήκες, στο σαμποτάζ της Αυγενικής Ηρακλείου, όπου μία τεράστια αποθήκη καυσίμων καταστρέφεται. Το εγχείρημα είναι πολύ δύσκολο, αλλά χάρις στην ευψυχία και ευστροφία της ομάδας δεν τους συμβαίνει κάποιο κακό.

 

– Κωνσταντίνος Μιχαήλ Παραδεισανός. Έφεδρος Υπολοχαγός Πυροβολικού.

 

Γεννήθηκε στο Βυζάρι, με καταγωγή της Οικογένειας από τον Άγιο Ιωάννη. Σύζυγός του η Μαρία Παντελή Διαμαντάκη από το Φουρφουρά. Δένεται τόσο πολύ με το χωριό της γυναίκας του, σαν να έχει γεννηθεί και ανατραφεί στο Φουρφουρά. Γι' αυτό και η αναφορά μας. Παίρνει μέρος στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, όπου και διακρίνεται . Αύγουστος 1941. Έρχεται στην Κρήτη. Συμμετέχει στον αγώνα περισυλλογής, απόκρυψης, περίθαλψης και φυγάδευσης των Συμμάχων. Οκτώβριος 1941. Γνωρίζεται με το Βρετανό Αξιωματικό Τζακ Σμιθ Χιουζ. Είναι ο πιο στενός συνεργάτης του Βρετανού Αξ-κού Τομ Νταμπάμπιν, Δ/τού Αντικατασκοπείας Κρήτης, τον οποίο συνοδεύει σε πολλές αποστολές στην Κρήτη. Υποκλέπτει σχέδια του αεροδρομίου Τυμπακίου. Φεβρουάριος 1943. Στέλνεται στη Μέση Ανατολή, όπου εκπαιδεύεται στη Σχολή σαμποτέρ, καθώς και στη Σχολή Κατασκοπείας και πληροφοριών.

 

Σεπτέμβριος 1943. Επανέρχεται στην Κρήτη και βοηθά τον Τομ Νταμπάμπιν, να αναδιοργανώσει την αντίσταση στην Κρήτη. Είναι εκείνος, που θα γνωρίσει το Γεώργιο Τυράκη στον Τομ Νταμπάμπιν.

 

Στην έκθεσή του, ο Κώστας Παραδεισανός, μεταξύ άλλων σημειώνει: «Δεν είχον μέχρις σήμερον υποβάλλει δικαιολογητικά αναγνωρίσεως της προσφοράς μου αυτής, ουχί από άρνησιν, αλλά με την ιδέαν ότι, η προσφορά παντός Έλληνος είναι καθήκον ιερόν, ουχί δε και η αίτησις αναγνωρίσεως των υπηρεσιών αυτών. Πράττων τούτο σήμερον, αποβλέπω μόνον εις την συμπαράστασιν των υπηρεσιών της Πατρίδος, προς διερεύνησιν της αληθείας και την αποκατάστασιν του δικαίου του αγώνος μας.»

 

Ο Βρετανός Αξιωματικός Τομ Νταμπάμπιν, σε έκθεση, που συντάσσει 23 Αυγούστου 1945 τονίζει: «Δεν υπάρχει, πιστεύω, κανένας άνδρας εις την Κρήτην, ο οποίος να υπηρέτησε τόσον επιτυχώς τον συμμαχικόν σκοπόν, ή να έδειξε περισσότερο θάρρος, τιμιότητα και αφοσίωσιν».

 

Και ο κ. Αποστολάκης κατέληξε:

 

 

Σεβαστό και εκλεκτό ακροατήριο

 

 

Ιέρεια η μνήμη, βαστά τα άχραντα μυστήρια και μας επιβάλλει να κρατήσουμε και εμείς άσβεστη τη λαμπάδα της Εθνικής Αντίστασης και να μη σβήσει ποτέ, από τη σκέψη μας, τους τιμημένους αγωνιστές, ο ανελέητος χρόνος.

 

Στη μνήμη σας, αείμνηστοι πρόμαχοι του Έθνους, ανάφτουμε χρυσά λιβανιστήρια.

 

Αφού ευχαριστήσω και πάλι, από καρδιάς, για την τιμή που μου έγινε και για την προσοχή σας, επιτρέψατέ μου να αφιερώσω στο Φουρφουρά, με τους γνήσιους, φιλόξενους, φιλοπάτριδες και φιλοπρόοδους ανθρώπους, δυο λόγια, από ψυχής:

 

«Τιμή μεγάλη αισθάνομαι, τα μάτια μου δακρύσαν,

γιατί πατώ, σε χώματα, που ήρωες πατήσαν…»

 

Η εκδήλωση άφησε άριστες εντυπώσεις στους προνομιούχους που την παρακολούθησαν, γιατί φόρτισε το πατριωτικό συναίσθημα αφυπνίζοντας το μεγαλείο της φυλής.