ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΩΝ 164 ΕΚΤΕΛΕΣΘΕΝΤΩΝ ΚΑΙ ΟΛΟΚΑΥΤΩΘΕΝΤΩΝ ΣΤΑ ΚΑΜΕΝΑ ΧΩΡΙΑ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥΣ ΣΤΙΣ 22/08/1944 ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΕΣΟΝΤΩΝ ΗΡΩΩΝ ΑΜΑΡΙΩΤΩΝ ΣΤΟΥΣ ΚΑΤΑ ΚΑΙΡΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ

Γράφει ο: ΝΙΚΟΣ ΤΣΙΟΥΔΑΚΗΣ

Γεν. Γραμμ. της Ομοσπονδίας Αμαριωτών

Αθάνατοι θα μένουνε Αμάρι Ήρωες σου

που δόξασαν τα χώματα π’ ανάθρεψαν γενιάς σου

Έχουν περάσει 33 χρόνια (1944-2017) από τότε που η Ομοσπονδία Σωματείων Επαρχίας Αμαρίου με βαθύ αίσθημα ευθύνης και αναγνώρισης της μέγιστης προσφοράς, όσων θυσιάστηκαν στο βωμό της ελευθερίας, από τους Γερμανούς Ναζί, στις 22 Αυγούστου 1944, αλλά και των πεσόντων Ηρώων Αμαριωτών στους κατά καιρούς πολέμους της πατρίδας μας, καθιέρωσε και πραγματοποιεί επετειακά, εκδήλωση τιμής και μνήμης την πρώτη Κυριακή του Οκτώβρη κάθε χρόνο, στον Ιερό Ναό Αγίου Κωνσταντίνου Ομόνοιας, πολιούχου της ενορίας που ανήκει, η ιδιόκτητη στέγη της, το Αμαριώτικο Σπίτι, Σοφοκλέους 53 Α, 1^ος όροφος, Αθήνα.

Η παραπάνω εκδήλωση πραγματοποιήθηκε την Κυριακή

1/10/2017 όπου το προεδρείο της Ομοσπονδίας Σωματείων Επαρχίας Αμαρίου με μέλη του διοικητικού της συμβουλίου και εκπρόσωπους Σωματείων μελών της, ξεκίνησαν από το ΑΜΑΡΙΩΤΙΚΟ ΣΠΙΤΙ, με τα αντίστοιχα λάβαρα τους, για τον Ιερό Ναό που είχε προγραμματιστεί να τελεστεί το Αρχιερατικό Μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως της ψυχής των 164 εκτελεσθέντων και ολοκαυτωθέντων στα 8 καμένα χωριά του Κέντρους: Άνω Μέρος, Βρύσες ,Γερακάρι, Γουργούθοι, Δρυγιές, Καρδάκι, Σμιλές,(Αμαρίου ) και Κρύα Βρύσης(Αγίου Βασιλείου), όπως και των πεσόντων Αμαριωτών Ηρώων, στους κατά καιρούς αγώνες της πατρίδας μας, υπερασπιζόμενοι την ελευθερία της.

Μπαίνοντας στο Ιερό Ναό στις 10:30 π.μ. παρατάχτηκαν αριστερά από το ιερό μνημόσυνο που είχε τοποθετηθεί στο κέντρο μπροστά από την ωραία πύλη της εκκλησίας, «προσφορά μαζί με τον υπόλοιπο στολισμό της εκκλησίας, του γραφείου τελετών κ.Σωτηρίου Μαρτίνη και κ. Παντελή Κιτάντη, στη μνήμη του Απόστολου Μαρτίνη ,όπως κάθε χρόνο και η Ομοσπονδία τους ευχαριστεί θερμά»,

περιφρουρούμενο από τέσσερα αντιπροσωπευτικά μέλη με παραδοσιακές κρητικές ενδυμασίες. Δεξιά η Αμαριώτικη ριζίτικη παρέα μπροστά από τους αξιότιμους προσκεκλημένους επισήμους: Σμήναρχο Αθανάσιο Μπινιάρη εκπρόσωπο Γ.Ε.ΕΘ.Α, κ. Παντελή Μουρτζανό Δήμαρχο Αμαρίου, κ .Ιωάννη Ιωαννίδη εκπρόσωπο ΠΑΣΟΚ, κ. Γεώργιο Κουτουλάκη εκπρόσωπο Ένωσης Κεντρώων, κ. Εμμανουήλ Πατεράκη Πρόεδρο Παν/ας Ομ/ας Πολ/ων Κρ/ων Σωμ/ων, κ. Γεώργιο Μαριδάκη Πρόεδρο Παγκρητίου Ένωσις,κ. Γεώργιο Βλατάκη Πρόεδρο του ιστορικού Συλλόγου Ρεθυμνίων Αττικής “ΤΟ ΑΡΚΑΔΙ”,κ. Ανδρέα Λενακάκη φιλόλογο καθηγητή και πολλών άλλων εκπροσώπων πολιτιστικών σωματείων και φορέων. Ο υπόλοιπος χώρος της εκκλησίας (καθολικό) είχε κατακλειστεί από πλήθος κόσμου που με υποδειγματική θρησκευτική ευλάβεια περίμενε να παρακολουθήσει την τελετή του μνημόσυνου.

Η μνημειώδης θρησκευτική τελετή άρχισε και τελείωσε, χοροστατώντας του Αιδεμοσιολογιότατου πατέρα. Γρηγόριου Ζαχαριουδάκη, εκπρόσωπος του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη μας Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων κ.κ. Ειρηναίου, πρωτοπρεσβύτερος της Ι. Μητρόπολης μας και εφημέριος της ενορίας Αποδούλου Αμαρίου, με συλλειτουργούς τους πατέρες του Ιερού Ναού.

Ύστερα από την ολοκλήρωση της ιεροτελεστίας η προγραμματισμένη εκδήλωση συνεχίστηκε στον διακοσμημένο χώρο, με φοίνικες, Ελληνικές σημαίες, κατοχικές φωτογραφίες κλπ., του ΑΜΑΡΙΩΤΙΚΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ, όπου μετά την υποδοχή των προσκεκλημένων, από τον Πρόεδρο της Ομοσπονδίας κ. Νικόλαο Κραουνάκη ,ο Γεν. Γραμματέας της Ομοσπονδίας κ.Νικόλαος Τσιουδάκης,παρουσιαστής του προγράμματος της εκδήλωσης , συνέχισε ως εξής:

Καλή σας μέρα σεβαστοί απ ’την Ομοσπονδία

που ’ρθατε να τιμήστε Ηρώων μας θυσία

Ηρώων μας Αμαριωτών εις τα χωριά του Κέντρους

και όσων θυσιάστηκαν για την τιμή του Έθνους

Και σας καλωσορίζουμε στο σπίτι το δικό μας

που στέκι άγνωστος φρουρός Ηρώο των νεκρών μας

Κι είναι μεγάλη η τιμή όρθιοι να σταθούμε

τρισάγιο να ψάλουμε στσ’ Ήρωες που τιμούμε!

ΤΡΙΣΑΓΙΟ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΕΦΑΝΩΝ ΣΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΗΡΩΩΝ

Παρακαλούμε, με την ευλογία του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη μας Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων κ.κ Ειρηναίου τον εκπρόσωπο του, πρωτοπρεσβύτερο της Ι.Μητοπόλεως, αιδεσιμολογιότατο πατέρα. Γρηγόριο Ζαχαριουδάκη για την τέλεση του τρισάγιου.

Ακολούθησε, μετά την τέλεση του και τις ευχαριστίες ,με ευλάβεια, στον πατέρα. Γρηγόριο για την προσέλευση του από την Κρήτη και τις υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των Ηρώων μας ευχές του, ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΕΦΑΝΩΝ από: τον εκπρόσωπο Γ.Ε.ΕΘ.Α Σμήναρχο Αθανάσιο Μπινιάρη, το Δήμαρχο Αμαρίου κ. Παντελή Μουρτζανό, τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας κ.Νικόλαο Κραουνάκη, την Πρόεδρο Συλλόγου Κρυοβρυσσανών της Αθήνας κ. Ειρήνη Λαγουδάκη Χυτήρη, τον εκπρόσωπο ΠΑΣΟΚ, κ. Ιωάννη Ιωαννίδη, τον εκπρόσωπο Ένωσης Κεντρώων κ. Γεώργιο Κουτουλάκη και τον επίτιμο πρόεδρο της Ομοσπονδίας κ. Στέφανο Αντωνακάκη. Ευχαριστίες για την κατάθεση των στεφάνων και για όλες και όλους που αντί για στεφάνι κατέθεσαν αντίστοιχα χρήματα , για την Αμαριώτικη Φωνή και το Αμαριώτικο Σπίτι σε μνήμη των τιμωμένων μας.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΤΩΝ 8 ΧΩΡΙΩΝ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥΣ από τον συντονιστή του προγράμματος γεν. Γραμματέα της Ομοσπονδίας κ.Νικόλαο Τσιουδάκη:

Ήτανε άδικο πολύ το ολοκαύτωμα σας

γιαυτό θα μείνει αιώνιο Ήρωες τ’ όνομα σας

Κι πέτρες εδακρύσανε για των κορμιών σας καύσεις

Κι έβγαλαν δάκρυα θολά απ’ τσ’ αναθυμιάσεις

Κι ούλη η ανθρωπότητα έχει καταδικάσει

αυτή τη βαρβαρότητα που δέχτηκε η πλάση

Αιώνια η μνήμη σας θα μείνει στον πλανήτη

και θα δοξάζ’ η καύση σας παντοτινά τη γ Κρήτη!

Άμεσα κρατήθηκε ενός λεπτού σιγή με την επιφώνηση ΑΘΑΝΑΤΟΙ

Και συνεχίζει: Η μεγάλη προσέλευσης αναμφίβολα πιστοποιεί τη σοβαρότητα του αποτρόπαιου γεγονότος.

Παρευρίσκονται και τιμούν με την παρουσία τους (για την οικονομία του χώρου δεν επαναλαμβάνονται όσοι από τους επισήμους αναφέρονται παραπάνω καίτοι αναφέρθηκαν) οι κάτωθι κυρίες και κύριοι:

Σπανουδάκης Νικόλαος Διοικητής Τροχαίας Αθηνών

Δασκαλάκης Νικόλαος πρόεδρος Ένωσης Συντακτών Κρητικού τύπου

Λαγουδάκη Χυτήρη Ειρήνη πρόεδρος Κρυοβρυσανών Αθήνας,

Λιονής Νίκος πρόεδρος Κρητών Σαρωνικού Φώκαιας «ο Ελευθέριος Βενιζέλος»,

Γιαννουλάκης Αντώνης πρόεδρος Κρητών Ωρωπού και περί περιοχών

Χαρισάκης Βασίλης πρόεδρος Κρητών Γαλατσίου Λαμπρινής,

Πλαϊτάκης Ζαχαρίας Αντιπρόεδρος της Επιστημονικής Ελληνικής Χειρουργικής εταιρίας,

Φωτάκης Γιάννης τ. Νομάρχης Ρεθύμνου

Μυτιληνάκης Αντώνης ε.α . Στρατηγός και Αντιπρόεδρος της Παγκρατίου Ένωσης

Αποστολάκης Βασίλης ε. α. Στρατηγός,

Φωτάκης Σταύρος ε.α. Στατηγός και Αρχιτραγουδιστής της Αμαριώτικης Ριζίτικης Παρέας,

Λέκκας Γεώργιος (Επίτ. Πρόεδρος Συλλόγου Κρητών Στιχουργών ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΥΚΑΛΑΣ)

Φωτάκης Μανώλης μέλος της Παγκρητίου Ένωσης,

Παπαδάκης Ευάγγελος τ. πρόεδρος Κρητών Ν.Ηρακλέιου

Αβράμης Βασίλης τ. μέλος του Δ.Σ της Ομοσπονδίας

Νεονάκη Κρυσταλλία τ. μέλος του Δ.Σ της Ομοσπονδίας

Πρόεδροι και Μέλη Σωματείων Μελών ,

Πρόεδροι και Μέλη άλλων Κρητικών Συλλόγων,

Η ομάδα με το χοροδιδάσκαλο κ. Βασίλη Μουρτζανό με παραδοσιακές Κρητικές ενδυμασίες: κ.Ανδρουλάκη Δέσποινα και κ.Ανδρουλάκη Εύα από Βολεώνες, κ.Καλλύβα Ευγενία και κ. Πανταλός Ανδρόνικος από Φουρφουρά ,κ. Λιουδάκη Δημήτρη από Μέρωνα,

Παρακαλούμε τον Πρόεδρο της Ομοσπονδίας κ. Νίκο Κραουνάκη για το δική του ομιλία ,χαιρετιμό. Ο κ. Κραουνάκης έχει το λόγο:

Αιδεμοσιολογιότατε (πατέρα.Γρηγόριε Ζαχαριουδάκη εκπρόσωπε του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη μας Λάμπης Συβρίτου και Σφακίων κ.κ. Ειρηναίου)

Κύριοι Βουλευτές …

Κύριε Δήμαρχε

Κυρίες και Κύριοι

Με ιδιαίτερη χαρά και περίσσια συγκίνηση σας καλωσορίζω στο Αμαριώτικο σπίτι και σας ευχαριστώ που με την παρουσία σας τιμάτε την εκδήλωση μνήμης και τιμής για τους ήρωες Αμαριώτες, που έπεσαν στα παιδία των μαχών στους κατά καιρούς αγώνες του Έθνους. Συγχρόνως να αποτίσουμε φόρο τιμής στους αθάνατους νεκρούς που εκτελέστηκαν και ολοκαυτώθηκαν στα μαρτυρικά χωριά του Κέντρους. Αναλογιζόμενοι την μεγαλοσύνη τους τους διαβεβαιώνουμε ότι, το Ρέθεμνος, το Αμάρι, ζει και θα ζει, γιατί ξέρει να γεννά Κεντροχώρια και Αρκάδια, όταν οι εποχές το απαιτούν. Εδώ και χρόνια η Ομοσπονδία μας πραγματοποιεί αυτό το μνημόσυνο με την ελπίδα να κρατηθούν ζωντανές οι μνήμες των παλαιοτέρων και να γίνεται γνωστό στους νεώτερους το τραγικό αυτό γεγονός της 22ας Αυγούστου 1944.

Οι σκοποί και οι στόχοι τις ομοσπονδίας είναι γνωστοί και δεν είναι της παρούσης. Θέλω μόνο να αναφερθώ για λίγο σε αυτόν εδώ τον φιλόξενο χώρο το Αμαριώτικο σπίτι, που αποτελεί την στέγη όλων των Αμαριωτών και που οι δύσκολες συνθήκες των τελευταίων χρόνων μας προβλημάτισαν και πολλές φόρες μας πέρασε η σκέψη να το αφήσουμε προσωρινά. Προτιμήσαμε να μείνουμε και να παλέψουμε με συνεχείς παραστάσεις και παρεμβάσεις προς τις αρχές και τους αρμοδίους φορείς, για να βελτιωθούν οι συνθήκες και να αναβαθμιστεί η περιοχή, πράγμα που σιγά – σιγά γίνεται, χωρίς να έχουμε φτάσει στα καλύτερα αποτελέσματα.

Η Εφημερίδα μας, η Αμαριωτικη φωνή, πιστεύω πως είναι το στολίδι μας και αποστέλλετε σε όλον τον κόσμο όπου υπάρχει Αμαριώτης και μεταφέρει τα νέα των συλλόγων μας και του τόπου μας και προβάλει όλες τις δραστηριότητες. Έφτασε να εκδίδετε σε 3.500 φύλλα. Δυστυχώς μετά την ταχυδρομική ατέλεια που καταργήθηκε αντιμετωπίζουμε σοβαρή δυσκολία έκδοσης, γι αυτό περιμένουμε την συνδρομή και την στήριξη όλων σας. Η αναβαθμισμένη ιστοσελίδα μας επίσης omospamari.gr, καταγράφει την ιστορία του τόπου μας γενικότερα. Προσδοκούμε και σε μελλοντική βοήθεια του Δήμου μας, που η συνεργασία μας μέχρι σήμερα είναι άψογη και εκφράζουμε τις ευχαριστίες μας.

Δεν θα σας κουράσω περισσότερο, καλούμε όλα τα σωματεία μέλη και όλους τους φίλους Αμαριώτες, ιδιαιτέρως δε τους νέους να έρθουν κοντά μας σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, γιατί πολλοί μαζί μπορούμε να επιτύχουμε περισσότερα.

Νιώθω την ανάγκη να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τους :

Το γραφείο τελετών Απόστολος Μαρτίνης – Παντελής Κιτάντης, για την προσφορά του δίσκου.

Το κατάστημα Ιορδάνης του Γιώργου Γουναρίδη, για την προσφορά των ξηρών καρπών.

Τον Κραουνάκη Λευτέρη, για την προσφορά της τσικουδιάς.

Ιδιαίτερα θέλω να ευχαριστήσω, τον Υποψήφιο Διδάκτορα του Πανεπιστημίου Θράκης κ. Ανδρέα Λενακάκη, που αποδέχτηκε την πρόσκλησή μας και ήρθε από την Κρήτη να μας μιλήσει για τα δραματικά εκείνα γεγονότα των χωριών του Κέντρους.

Τέλος θέλω να ευχαριστήσω όλα τα μέλη-συνεργάτες μου στο Δ.Σ, για τη συμμετοχή τους στη προσπάθειά μας.

Και πάλι σας ευχαριστώ όλους για την παρουσία σας,

Νίκος Κραουνάκης

Ευχαριστούμε τον Πρόεδρο της Ομοσπονδίας και παρακαλούμε την Αμαριώτικη Ριζίτικη Παρέα για την απόδοση τιμητικού ριζίτικου τραγουδιού. Άμεσα ανταποκρίθηκε ως εξής: Είντα’ναι τούτη η ταραχή και η μεγάλη αντάρα και αηδόνια μπλιο δεν κελαηδούν εις τα χωριά του Κέντρους, οι Γερμανοί περάσανε και τα μαυροφορέσαν.

Είντα’ναι τούτη η ταραχή και η μεγάλη αντάρα και αηδόνια μπλιο δεν κελαηδούν εις τα χωριά του Κέντρους, οι Γερμανοί περάσανε και τα μαυροφορέσαν.

Ευχαριστούμε την Αμαριώτικη Παρέα και παρακαλούμε τον κ. Ανδρέα Λενακάκη, φιλόλογο διδάκτορα του Πανεπιστημίου Θράκης, να μας εκφωνήσει τον πανηγυρικό της ημέρας ,για την μεγαλύτερη αποτροπιαστική Γερμανική θηριωδία, στις 22 Αυγούστου 1944, που συγκλόνισε ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Ο κ.Λενακάκης έχει το λόγο:

«Να τη χαρώ τη γλώσσα σας την αηδονολαούσα

απού την πήραν τα πουλιά κι εγλυκοκελαϊδούσα». (Για τη ριζίτικη παρέα) και συνέχισε:

Κυρίες και κύριοι

Συνήθως οι πανηγυρικοί των επετείων, όπως αυτή που με τιμή και με πλήρη συναίσθηση του χρέους σήμερα γιορτάζουμε, εξιστορούν γεγονότα ιστορικά, μάχες σώμα με σώμα, πράξεις και δράσεις που υπερβαίνουν τα όρια του ανθρώπινου και ακουμπούν εκείνα του υπερ-ανθρώπινου, του ηρωικού. Συνήθως, πάλι, οι πανηγυρικοί αυτοί μας προτρέπουν να μιμηθούμε τον ηρωισμό τους, τον αγώνα τους, να τους έχουμε σαν πρότυπα ζωής.

Στην περίπτωσή μας όμως δεν υπάρχει καμιά πράξη γενναιότητας. Έτσι τουλάχιστον φαίνεται. Έχουμε 164 αθώους ανθρώπους, αθώες ψυχές, αθώα θύματα, ανάμεσά τους και γυναίκες, που σαν κοπάδι αμνών οδηγήθηκαν στο σφαγείο στις 22 του Αυγούστου του 1944.

Το ιστορικό είναι γνωστό. Β΄ παγκόσμιος πόλεμος, γερμανική κατοχή, εθνική αντίσταση. Το Αμάρι,ο Άη Βασίλης, το Κέντρος ήταν χώροι αντίστασης και υποστήριξης της αντικατασκοπίας. Ήταν γνωστή αυτή η πληροφορία στους κατακτητές. Μετά ήρθε η απαγωγή του Κράιπερ. Ευτελισμός της γερμανικής στρατιωτικής μηχανής. Η εντολή ήταν αναμενόμενη και ξεκάθαρη: Αντίποινα! Η γνωστή τακτική των ναζί κατακτητών: Εκτέλεση του ανδρικού πληθυσμού άνω των 15 ετών των οικισμώναπ’ όπου πέρασε ο απαχθείς για να φτάσει στα νότια παράλια.Οκτώ χωριά του Κέντρους: Γερακάρι, Καρδάκι, Γουργούθοι, Σμιλές, Βρύσες, Δρυγιές, Άνω Μέρος της επαρχίας Αμαρίου και η Κρύα Βρύση της επαρχίας Αγίου Βασιλείου.164 ψυχές…. Ανάμεσά τους κι ένας συγγενής μου, ο Πέτρος Γ. Λενακάκης από τη Γληγοριά, που βρέθηκε και εκτελέστηκε στους Γουργούθους και ο οποίος λίγες μέρες πριν, στις 14 του Αυγούστου, είχε γλυτώσει από την εκτέλεση στα Σκούρβουλα. Εκατόμβη θυμάτων. Το αίμα ρέει άφθονο και ποτίζει την κρητική γη. Το χρέος των Κρητικών στο χώμα που πατούν, στην πατρίδα. Γιατί πατρίδα είναι το χώμα που πατούμε… και, φυσικά, όσοι κείτονται μέσα σ’ αυτό… Κυρίως αυτοί…. Δεν είναι η πρώτη φορά η γη τούτη ποτίζεται με αίμα, ούτε θα είναι και τελευταία… Δυστυχώς για μας η ιστορία κινείται κυκλικά, χαρακτηρίζεται από την επανάληψη. Δυστυχώς… Γιατί οι άνθρωποι δεν διδάσκονται από την ιστορία… Για όλους εμάς, για σας τους Αμαριώτες παραμένουν ακόμα στα χωριά σας σαν σκιάχτρα ή σαν φαντάσματα τα ερείπια κατοικιών που δεν απόμειναν κληρονόμοι για να ζήσουν σ’ αυτά, οικογένειες που ξεκληρίστηκαν ή έφυγαν οριστικά από τους τόπους του μαρτυρίου.

Λέμε: εκτελέστηκαν 164 άνθρωποι. Και είναι μια κουβέντα… Εκτελέστηκαν; Εκτελέστηκαν και κάηκαν και σκεπάστηκαν από τα ερείπια των σπιτιών τους. Και λίγο αργότερα γυναικεία χέρια έψαχναν μέσα στα ερείπια τα μισοκαμένα κορμιά των αγαπημένων τους. Χέρια μητέρων κρατούν τα απομεινάρια των παιδιών και των συζύγων, αδελφές κρατούν ό,τι απόμεινε από τους αδελφούς και τους πατεράδες…. Άλλη έθαψε ένα, άλλη δυο παιδιά, άλλη δυο παιδιά και σύζυγο κι αδελφούς. Θυμάμαι σαν σκιά των παιδικών μου χρόνων, την Κλεοπάτρα Λεβεντάκη από την Κρύα Βρύση. Η κόρη της Χαρίκλεια, θεία μου, και ο μικρός της γιος Πέτρος, που επέζησαν, δεν αρκούσαν θα θεραπεύσουν την πληγή. Για χρόνια,το καταχείμωνο, φορούσε μόνο το φουστάνι, χωρίς μεσοφόρι, για να πάθει πνευμονία και να πεθάνει…. Η μάνα πονεί πάντα το παιδί που χάνει… Τα ζωντανά δεν της απαλύνουν την πληγή… Όλες αυτές οι γυναίκες κι τα παιδιά τους ήταν τα ζώντα εναπομείναντα θύματα, απροστάτευτα, έρμαια της μοίρας τους και της φτώχιας, αφού τίποτα δεν έμεινε όρθιο, ούτε ένα κεραμίδι για να βάλουν από κάτω το κεφάλι τους…Τραγικές στιγμές και μόνο να τις φανταζόμαστε.

Ωστόσο, γεννιέται εύλογα το ερώτημα: πού βρίσκεται το μεγαλείο, πού βρίσκεται ο ηρωισμός αυτής της θυσίας; Ο ηρωισμός απαιτεί δράση, ενεργητική αυτοθυσία. Στην περίπτωση των εκτελεσθέντων του Κέντρους δεν υπάρχει δράση, μόνο αδράνεια, παθητικότητα και πολύ, πάρα πολύ αίμα …Τους έπιασαν στον ύπνο, τους συγκέντρωσαν και τους εκτέλεσαν. Πού είναι λοιπόν ο ηρωισμός; Πού είναι η ηρωική πράξη; Είναι ήρωες όλοι αυτοί που τιμούμε σήμερα;

Οι αρχαίοι έλεγαν πως αρχή της σοφίας είναι η των ονομάτων επίσκεψις, η εξέταση δηλαδή των λέξεων. Πολλές φορές η ετυμολογική προσέγγιση δίδει μια κάποια ερμηνεία. Πάντοτε,όμως, μια λέξη μεταφέρει και ολόκληρη την κοσμοθεωρία του λαού που την χρησιμοποιεί.

Για να γίνω πιο ξεκάθαρος: «Ήρωας», για τον αρχηγό των επιχειρήσεων στον πόλεμο στον «Κόλπο», «δεν είναι εκείνος που σκοτώνεται για την πατρίδα του, αλλά εκείνος που κάνει τον άλλο μπάσταρδο να σκοτωθεί για τη δική του». Η προκλητική αυτή άποψη περί ηρωισμού δεν είναι δική του. Είναι παλαιότερη και παραπέμπει στον επίσης αμερικανόαντιστράτηγο Τζωρτζ Πάτον που κατά τη διάρκεια του Β΄ παγκοσμίου πολέμου ενεθάρρυνε τους στρατιώτες του υποστηρίζοντας ότι «Κανένας μπάσταρδος δε κέρδισε ποτέ ένα πόλεμο πεθαίνοντας για τη πατρίδα του. Κερδίζεις το πόλεμο κάνοντας τον άλλο κακόμοιρο μπάσταρδο να πεθάνει για τη πατρίδα του». Κατανοώ ότι πολλοί από σας ανατριχιάζουν στο άκουσμα αυτών των λόγων.

Άλλα ήθη, άλλες αξίες. Με τη λογική αυτή, πάντως, όλοι οι πεσόντες που με τιμές θάφτηκαν στο νεκροταφείο του Άρλιγκτονστην Ουάσινκτονείναι, σύμφωνα με τη λογική των στρατηγών, μπάσταρδοι…..

Αντίθετα ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός θεωρεί ήρωα έναν θνητό με εντελώς ξεχωριστές ικανότητες και ιδιότητες, που λατρεύεται και μετά το θάνατό του, ενώ σήμερα θεωρούμε ήρωα εκείνον που αντιμετωπίζει τον κίνδυνο, κυρίως στις πολεμικές επιχειρήσεις, με εξαιρετικό θάρρος, τόλμη και γενναιότητα. Π.χ. Οι ήρωες του1821, οι ήρωες του Αλβανικού έπους, οι ήρωες του κυπριακού αγώνα, οι ήρωες του Πολυτεχνείου.Και κάτι ακόμα: όταν ο Έλληνας αναφέρεται σε ήρωα, αυτός είναι οπωσδήποτε νεκρός. Ζωντανός ήρωας δεν υπάρχει για τον Έλληνα. Υπάρχουν ζωντανοί που διακρίθηκαν σε κάποια ηρωική πράξη. Δεν είναι, όμως, ήρωες. Ο ηρωισμός απαιτεί θυσία αίματος.

Πού βρίσκεται, λοιπόν, ο ηρωισμός των θυμάτων της ναζιστικής λαίλαπας που σήμερα τιμούμε; Πού βρίσκεται ο ηρωισμός των πατεράδων και των παππούδων σας;

Βρίσκεται στη γνώση του βέβαιου επικείμενου θανάτου τους. Η ψυχή τους ήταν προετοιμασμένη για τη θυσία. Ήταν γνωστά σ’ αυτούς τα αντίποινα των Γερμανών και οι ομαδικές εκτελέσεις. Γνώριζαν πως, αν συμμετείχαν σε κάποια αντιστασιακή πράξη, κινδύνευαν και οι ίδιοι και το σύνολο των συγχωριανών τους. Αυτό το γνώριζαν καλά. Κι όμως συμμετείχαν ενεργά στην αντίσταση. Είναι γνωστοί οι αγώνες αντίστασης των Κρητικών και ειδικότερα των Αμαριωτών. Γνώριζαν για τον Κράιπερ και δεν μίλησαν. Δεν πρόδωσαν. Κάποιοι από τους εκτελεσθέντεςτην τελευταία στιγμή προσπάθησαν να κρύψουν τα όπλα τους, τεκμήριο της συμμετοχής τους στην Αντίσταση. Δεν πρόλαβαν και εκτελέστηκαν επιτόπου. Κι η τυφλή και κουφή μάνα,η 60χρονη Ευαγγελία Γιαννακουδάκη από το Γερακάρι, έχοντας αντιληφθεί τη δολοφονία του γιού της, δεν σταμάτησε να προκαλεί τον βάρβαρο, μέχρι που την εκτέλεσε κι αυτή. Αλήθεια, ποια μάνα θέλει να συνεχίσει να ζει, αν σκοτωθεί το παιδί της; Και ο βάρβαρος την εκτέλεσε. Επιτόπου! Επιτόπου εκτέλεσαν και μια 90χρονη κατάκοιτη. Κι ένα παιδί που μόλις είχε αρχίσει να μαυρίζει ο ανδρισμός του πάνω από τα χείλη του… Τέτοια ανανδρία.

Η γενναιότητα και ο ηρωισμός των προγόνων σας βρίσκεται στην αδιαφορία τους για το θάνατο. Βρίσκεται στη βαθιά πεποίθηση, στην εμπεδωμένη θέση που υποστηρίζει ότι «Όπου πεθαίνουνε πολλοί, θάνατο δε φοβάσαι». Δεν υπήρχε φόβος. Κι αν υπήρξε, δεν εκφράστηκε. Οι ήρωες δεν δείχνουν αδυναμίες. Κι αν έχουν τις κρύβουν καλά. Στέκονται όρθιοι και ρωμαλέοι μπροστά στο θάνατο. Γιατί και με το θάνατό τους είναι νικητές. Κάποιος είπε πως «Οι ήρωες είναι ήρωες, όχι επειδή νίκησαν ή έχασαν, αλλά επειδή έχουν ηρωική συμπεριφορά». Αυτή είναι η απάντηση του ελληνικού πολιτισμού στους στρατηγούς της εσπερίας, που με αυθάδεια ενέταξαν τη λέξη «μπάσταρδος» στον ορισμό του ηρωισμού. Γιατί ο Έλληνας, και ως νικητής, σέβεται τον ηττημένο. Πόσο μάλλον τους νεκρούς του. Αυτή είναι η ελληνική παράδοση: μετά το πέρας της μάχης προέχει η περισυλλογή και η τιμή των νεκρών.

Ο ηρωισμός τους βρίσκεται, ακόμα, στη σταθερότητα στις αρχές και στις αξίες τους. Κανείς δε σύρθηκε κλαίγοντας. Ακόμα και οι έφηβοι. Πήγαν με ψηλά το κεφάλι να αντιμετωπίσουν τον δήμιο και τον Δημιουργό. Για τον πρώτο αδιαφορούσαν^. ο δεύτερος τους ενδιέφερε. Μόνο ο δεύτερος, ο Δημιουργός. Πολλοί, φαντάζομαι, θα τον επικαλέστηκαν την τελευταία στιγμή. Κανείς δεν είπε «παραδίνομαι». Κανείς δεν ξεστόμισε το αισχρό «χάιλ Χίτλερ» για να «σωθεί» ή καλύτερα για να σώσει το σαρκίον του, όπως έπραξαν πολλοί άλλοι Εφιάλτες… Από τους προγόνους σας, όμως, κανείς! Όλοι θυσιάστηκαν περήφανοι! Αυτό είναι ηρωισμός! Να γιατί είναι ήρωες! Και δεν είναι μόνο ήρωες…Είναι και μάρτυρες! Ναι, είναι μάρτυρες, ισάξιοι με τους μάρτυρες της εκκλησίας. Μόνο που αυτοί πέθαναν για την πίστη στην πατρίδα. Δεν μπορεί να μην άγιασεένα παιδί που δεν πρόλαβε να ανδρωθεί, να γνωρίσει και να ζήσει τον κόσμο, αλλά θυσιάστηκε ως αμνός στο βωμό της Ελευθερίας, της Αξιοπρέπειας, της Πατρίδας. Θυσιάστηκε για μένα, για σας, για όλους μας. Προσωπικά – δεν ξέρω για σας – δεν είμαι σίγουρος ότι μπορώ να κάνω κάτι αντίστοιχο. Να θυσιαστώ για σας….Αισθάνομαι πολύ μικρός και αδύναμος. Να γιατί πιστεύω ότι άγγιξαν την αγιότητα.

Και κάτι ακόμα. Συχνά λέμε ότι ο θάνατος είναι κοινή μοίρα των ανθρώπων. Με μια πρώτη ματιά έτσι φαίνεται. Όλοι κάποτε θα πεθάνουμε. Πλούσιοι, φτωχοί, όμορφοι, άσχημοι, μορφωμένοι, αμόρφωτοι, ευγενείς ή απλοί πολίτες, λευκοί, μαύροι, κίτρινοι…όλοι ανεξαιρέτως. Πέθαναν και οι τιμώμενοι νεκροί. Υπάρχει, ωστόσο, μια διαφορά που μας διαφεύγει: Ναι, ο θάνατος μπορεί είναι κοινός για όλους, όμως, ο θάνατος δεν εξομοιώνει τους νεκρούς. Ο δικός μου θάνατος, πιστέψτε με και ο δικός σας, δεν θα σημάνει απολύτως τίποτα, πέρα από το κλείσιμο ενός κύκλου, και την κυριαρχία της ψυχρής λογικής ότι «ουδείς είναι αναντικατάστατος», ασχέτως αν εμείς οι ίδιοι οι ή οικείοι μας τον θεωρούμε συνταρακτικό. Ο θάνατος όμως των 164 αθώων θυμάτων που σήμερα τιμούμε, είναι διαφορετικός, ανώτερος. Δεν εξισώνεται με τον δικό μας θάνατο. Αυτή η διαφορά είναι που σας φέρνει κάθε χρόνο σ’ αυτή την αίθουσα για να αποτίσετε φόρο τιμής και δεν σας επιτρέπει να τους εγκαταλείψετε στη λήθη.

Σήμερα στο πλαίσιο της αδελφοσύνης και της φιλίας των λαών συνηθίζουμε να αποσιωπούμε τις αποκρουστικές περιγραφές των πολέμων. Ναι! Πιστεύω πως είναι σωστό. Δεν είναι λάθος. Οι λαοί πρέπει, επιβάλλεται να ζουν ειρηνικά και αδελφωμένοι. Δεν χρειάζεται να αναμοχλεύουν πάθη. Προσοχή όμως! Το ότι τις αποσιωπούμε, δεν σημαίνει ότι τις ξεχνούμε ή ότι πρέπει να τις ξεχάσουμε! .Αλλοίμονο αν ξεχνούσαμε… Θα ήμασταν επίορκοι.

Θα σας αναφέρω μόνο ένα γεγονός; Ο Πλούταρχος, ο ιστορικός, μας μεταφέρει ότι στην εποχή του, 600 χρόνια μετά την μάχη των Πλαταιών, οι Πλαταιείς συγκεντρώνοντας κάθε χρόνο στις 16 του μήνα Αλακαλομένιου – στις 8 δηλαδή του Νοέμβρη – και προσέφεραν θυσίες προς τιμήν των πεσόντων στην ιστορική μάχη. Ναι! Για πάνω από 600 χρόνια οι Πλαταιείς απέδιδαν τιμές στους ήρωές νεκρούςτης φημισμένης μάχης!Τούτη τη μεγάλη κληρονομιά σηκώνουμε οι Έλληνες στην πλάτη μας. Πρέπει να τιμούμε αιωνίως τους ήρωές μας. Δεν έχουμε δικαίωμα στη λήθη.

Η αξία αυτής της μνήμης και της τιμής είναι διπλή: πολιτική και παιδαγωγική. Η μνήμη του παρελθόντος, ο ρόλος που διαδραμάτισε μια χώρα στους πολέμους καθορίζει τη θέση της στο παγκόσμιο πολιτικό στερέωμα. Στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ λ.χ. μόνιμα μέλη είναι οι νικήτριες δυνάμεις στο β΄ παγκόσμιο πόλεμο. Οποιαδήποτε αναφορά στο πόλεμο αυτό και την αξιολόγηση της προσφοράς των κρατών οι ιστορικοί ή οι πολιτικοί του παρόντος και του μέλλοντος θα πέφτουν πάνω στη ρήση του Τσόρτσιλ ότι «οι ήρωες πολεμούν σαν τους Έλληνες». Αυτό καθορίζει τη θέση της Ελλάδας στον παγκόσμιο πολιτικό χάρτη, ανεξάρτητα από το αν σήμερα οι οικονομικές συνθήκες μας αναγκάζουν να έχουμε διαφορετική θέαση των πραγμάτων.

Σπουδαιότερη όμως είναι η παιδαγωγική αξία. Πρέπει να παραδώσουμε στις νεότερες και επερχόμενες γενιές πρότυπα ηρώων, πρότυπα αγώνα, πρότυπα θυσίας. Να τους δώσουμε να καταλάβουν πως όλα αυτά δεν είναι πολεμικές ιστορίες χολιγουντιανής μορφής, αλλά πραγματικά γεγονότα και πως ο ηρωισμός, η ηρωική πράξη δεν βρίσκεται μακριά από τα ανθρώπινα, πως ο καθένας μας πρέπει να είναι προετοιμασμένος «για το μεγάλο ναι», «σαν έτοιμος από καιρό» που λέει κι ο ποιητής. Ήρωας ήταν ο παππούς τους, ο θείος τους. Ηρωίδα ήταν η γιαγιά τους. Γι’ αυτό στην εισήγησή μου σήμερα αναφέρθηκα μόνο σε περιστατικά με γυναίκες. Πρέπει να διδάξουμε τους νέους και να τους ενσταλάξουμε τη φιλοπατρία, που τόσο πολύ έχει σήμερα παρεξηγηθεί. «Η «πατρίδα» είχε πει ο Άγγελος Τερζάκης, «είναι όπως το κειμήλιο: έχει αυστηρά υποκειμενική αξία, που υπερβαίνει την υλικότητα του αντικειμένου, θυμίζει, υποβάλλει, συγκινεί, τέλος διατυπώνει μιαν ομολογία εχέμυθα προσωπική». Η φιλοπατρία είναι μια μυστική ομολογία, μια εκμυστήρευση, μια εξομολόγηση του ανθρώπου προς τον τόπο του. Εδώ είναι που κάποιοι χάνουν το μέτρο και φτάνουν στον φασισμό. Εμείς οφείλουμε να εμφυσήσουμε την ιδέα ότι «αγαπώντας πάνω απ’ όλα τη δική σου πατρίδα, αφήνεις να ξεχειλίσουν όλες οι συμπάθειες πέρα από φυλές, γλώσσα, σύνορα…». Ο πατριωτισμός δεν γεμίζει τις ψυχές των ανθρώπων με μίσος, αλλά με αγάπη και συμπάθεια προς όλους τους ανθρώπους. Γνωστούς και άγνωστους. Όλοι οι νεκροί που σήμερα τιμούμε, είμαι σίγουρος, θα είχαν προσφέρει μια ρακή στον ξένο που πέρασε από το χωριό τους. Άσχετα που δεν τον ήξεραν. Ήξεραν όμως να αγαπούν τους ανθρώπους. Και η ρακή ήταν το μέσο επικοινωνίας και γνωριμίας μεταξύ τους. Και είναι γνωστά για τη φιλοξενία τους τα χωριά του Κέντρους. Αυτή τη φιλοπατρία έχουμε ανάγκη σήμερα. Προσοχή: αυτή η φιλοπατρία δεν καταργεί τη μνήμη. Ίσα ίσα την καλλιεργεί και επιδιώκει κάθε χρόνο να τιμά τους νεκρούς της πατρίδας, ακριβώς για να θυμάται. Σαν τους Πλαταιτείς. 600 χρόνια δεν ήταν αρκετά για να επιστρέψουν να νικήσει η λήθη τη μνήμη.

Ας έχουμε λοιπόν ως το πρότυπο το παράδειγμα των Πλαταιέων για να μας υπενθυμίζει το χρέος μας στους τιμημένους ηρωικούς νεκρούς των μαρτυρικών οικισμών του Κέντρους– το Γερακάρι, το Καρδάκι, τσιΓουργούθους, τοΣμιλέ, τσιΒρύσες, τσιΔρυγιές, το Άνω Μέρος την Κρύα Βρύση – που την Τετάρτη στις 22 του Αυγούστου του 1944 δεν λυπήθηκαν να χύσουν το αίμα τους. Σε μας απομένει να δώσουμε τον πόλεμο της μνήμης.

Ας είναι Αθάνατοι!

Ευχαριστούμενε πολύ για χρήσιμ’ ομιλία

απού τιμά τσι Ήρωες και την Ομοσπονδία

Κι όσοι με κατανόηση τη λευτεριά δε βρούνε

πρέπει να πολεμήσουνε για να δικαιωθούνε!!!

Παρακαλούμε το Δήμαρχο Αμαρίου κ. Παντελή Μουρτζανό για ένα σύντομο χαιρετισμό του:

κ. Πρόεδρε και αξιότιμα μέλη της Ομοσπονδίας Σωματείων Επαρχίας Αμαρίου,

Κυρίες και κύριοι,

κ. Πρόεδρε και αξιότιμα μέλη της Ομοσπονδίας Σωματείων Επαρχίας Αμαρίου,

Κυρίες και κύριοι,

22 Αυγούστου 1944 . Τα οκτώ ηρωικά και συνάμα, μαρτυρικά χωριά του Κέντρους: Γερακάρι, Καρδάκι, Γουργούθοι, Σμιλές, Βρύσες, Δρυγιές, Άνω Μέρος, και Κρύα Βρύση – Αγίου Βασιλείου, σημαδεύονται ανεξίτηλα από την ανείπωτη φρίκη, που δεν την χωράει ο ανθρώπινος νους, των Ναζιστικών στρατευμάτων κατοχής.

Τα τραγικά γεγονότα μένουν χαραγμένα στο νου και τις καρδιές όλων μας, 73 ολόκληρα χρόνια από τον ματωμένο Αύγουστο, όπου, η θηριωδία των Ναζί ξεσπά εναντίον ενός λαού που το μόνο που ήθελε, ήταν, να υπερασπιστεί το δίκιο του, την αξιοπρέπεια του, την εθνική του υπερηφάνεια. Ένα λαό που πάλευε για την ελευθερία του.

«Ελευτεριά θα πει, να μάχεσαι στη γης, χωρίς ελπίδα!», μας θυμίζει ο Νίκος Καζαντζάκης. Όμως, οι πρόγονοί μας έλπιζαν, αγωνίστηκαν, έδωσαν το αίμα τους και ασφαλώς τα κατάφεραν: Χάρισαν σε εμάς ότι Εκείνοι στερήθηκαν: την Ελευθερία.

Μας παρέδωσαν μια πατρίδα όπως Εκείνοι την οραματίστηκαν: αδούλωτη, περήφανη, με Ιστορία μοναδική, που κάθε λαός θα ζήλευε.

Ευθύνη και χρέος μας προς τις νεότερες γενιές, είναι, η διαφύλαξη της ιστορία μας απ’ τη φθορά του χρόνου καθώς σύμφωνα με τον Ισπανό συγγραφέα Μιγκέλ ντε Θερβάντες: «Η ιστορία είναι θεματοφύλακας μεγάλων πράξεων, μάρτυρας του παρελθόντος, παράδειγμα και δάσκαλος για το παρόν και μεγάλος σύμβουλος για το μέλλον».

Τα χωριά του Κέντρους, λεηλατήθηκαν, ισοπεδώθηκαν, ορφάνεψαν, πέρασαν κακουχίες, στερήσεις, πείνα. Βυθίστηκαν στο πένθος. Δε λύγισαν. Ενωμένοι πάλεψαν και τα κατάφεραν. Ας παραδειγματιστούμε από εκείνους, στους δύσκολους καιρούς που διανύει η χώρα μας σήμερα, και με ομόνοια ας βαδίσουμε στα χνάρια τους.

Ας παλέψουμε , με όραμα και πίστη να βγούμε από το τέλμα.

Ας απαιτήσουμε αυτά που δικαιούμαστε για μια πατρίδα Ελεύθερη, για μια πατρίδα Ανεξάρτητη, για μια πατρίδα Ακέραιη και αυτοδύναμη.

Μια πατρίδα όπως πραγματικά της αξίζει.

Σας ευχαριστώ.

Ευχαριστούμε Δήμαρχε για τσι προσπάθειες σας

κι λύσεις στα προβλήματα να είν’ ιδανικές σας!

Παρακαλούμε τον Αιδεσιμολογιότατο Πατέρα .Γρηγόριο με την ευλογία του να μας μεταφέρει τις Αρχιερατικές ευχές του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη μας Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων κ.κ.Ειρηναίου. Άμεση ανάγνωση επιστολής Του:

Ευχαριστούμε με την ευλογία του το Σεβασμιότατο Μητροπολίτη μας και πατέρα. Γρηγόριο και:

Όποιος βαστά την αθρωπιά όλο μοσχομυρίζει

στη ζήση και το φεύγα του και τη γενιά πρεπίζει

Οι αξιότιμοι λοιποί επίσημοι μας δεν προσκλήθηκαν για ανάλογους χαιρετισμούς των, ούτε μας ζητήθηκε, κατανοώντας ότι είχαμε κατά πολύ υπερβεί το χρονικό όριο του προγράμματος της εκδήλωσης. Ο συντονιστής της εκδήλωσης εκφράζοντας, τη συγκίνηση και τις ευχαριστίες, για την τιμή εκπροσώπησης από τις ακαταμάχητες ένοπλες δυνάμεις της χώρας μας και ειδικότερα της αεροπορίας μας είπε:

Η αεροπορία μας ευκή ν’ αναχαιτίσει

καθ’ εχθρική επιδρομή π’ ανατολή και δύση!

Ο παριστάμενος Σμήναρχος Αθανάσιος Μπινιάρης, εκπρόσωπος Γ.Ε.ΕΘ.Α, αντευχαρίστησε με την παρακάτω επιστολή του μετέπειτα προς την Ομοσπονδία:

«Καλημέρα κ. Πρόεδρε

Επιθυμώ να σας εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια για την εξαιρετικά οργανωμένη εκδήλωση ΜΝΗΜΗΣ & ΤΙΜΗΣ των ΗΡΩΩΝ ΑΜΑΡΙΩΤΩΝ, που έλαβε χώρα στην Αθήνα, στις 01/10/2017.

Τα δέοντα στον Γενικό Γραμματέα και στο Δ.Σ. της Ομοσπονδία σας. Ευχαριστώ για την φιλοξενία!

Με ιδιαίτερη εκτίμηση

Σμήναρχος (Ιπτάμενος) Αθανάσιος Μπινιάρης»

Κλείσιμο της εκδήλωσης:

Ευχαριστούμε από καρδιάς, όλες και όλους και τον καθένα και κάθε μία σας

ξεχωριστά ,για την πραγματικά αξιοπρεπή άψογη συμμετοχή σας και

παρακολούθησης της σεμνής εκδήλωσης της Ομοσπονδίας μας, σε μνήμη των

164 εκτελεσθέντων και ολοκαυτωθέντων στα καμένα χωριά του Κέντρους ,στις

22-08-2-1944, πριν από 63 χρόνια και των πεσόντων Αμαριωτών Ηρώων ,που με

απαράμιλλο ηρωισμό, θυσιάστηκαν,

στους κατά καιρούς αγώνες του Έθνους μας, για να ζήσουν οι επερχόμενοι τους ελεύθεροι, χωρίς το φθονερό κατοχικό ζυγό, και

κλείνω με τους παρακάτω στίχους μου: