Άφησαν μόνο τρεις άντρες στο Καρδάκι…

Πριν την αυγή της 22ας Αυγούστου 1944, γερμανικές δυνάμεις έζωσαν τον οικισμό Καρδάκι που υπάγονταν στην  κοινότητα Βρυσών. Συγκέντρωσαν τους κατοίκους και τους ανακοίνωσαν ότι το χωριό τους θα ισοπεδωθεί και οι άντρες θα εκτελεστούν. Λεηλατήθηκαν και τα δεκατρία σπίτια και από τους εννιά άντρες που είχε, πρόλαβαν και έφυγαν οι τρείς.

Με την ανακοίνωση της απόφασης από τον επικεφαλής του αποσπάσματος, ο Μανώλης Σ. Κυδωνάκης τόλμησε, απευθυνόμενος στον Γερμανό αξιωματικό, να του πει ότι είναι άνανδροι, βάρβαροι και δολοφόνοι και τα αδέλφια και οι συγγενείς τους θα εκδικηθούν για τον θάνατό τους, ενώ συνέχεια όλοι μαζί ζητωκραύγασαν για την Κρήτη και την Ελλάδα…

Ανά πέντε τους οδηγούσαν στο σημείο που βρίσκεται σήμερα το μνημείο και τους εκτελούσαν. Ανάμεσα στους είκοσι που είχαν συγκεντρώσει ήταν και ο Μανώλης Βλεπάκης από τον Κεφαλά Αποκορώνου, γαμπρός στο χωριό, ο οποίος εκτελέστηκε αλλά η σφαίρα που πήρε σε σημείο ψηλά από την καρδιά δεν του επέφερε τον θάνατο. Πετρώθηκε από τα πτώματα άλλων εκτελεσθέντων και το βράδυ της ίδιας μέρας σηκώθηκε, έφυγε και σώθηκε σοβαρά τραυματισμένος. Την άλλη μέρα, οι Γερμανοί περιέλουσαν τις σορούς με βενζίνη και τις έκαψαν.

Άλλοι εφτά από τους εκτελεσθέντες

ΓΛΙΤΩΣΕ ΣΤΑ ΣΚΟΥΡΒΟΥΛΑ ΑΛΛΑ…

Θύματα είναι οι τρείς αδελφοί Μοναχογιού, και οι συγχωριανοί τους Μιχ. Και Μαν. Κυδωνάκης καθώς και ο Θρασύβουλος Γιαννακάκης. Επίσης θύματα στο Καρδάκι ήταν και κάτοικοι από τους Γουργούθους, την Γρηγοριά, τις Βρύσες και το Γερακάρι, που βρήκαν σε περιβόλια και αλλού, ώστε να συμπληρώσουν τον προκαθορισμένο αριθμό είκοσι. Όμως, η περίπτωση του 28χρονου Πέτρου Γ. Λενακάκη  από τη Γρηγοριά της Μεσαράς που φιλοξενούνταν στους Γουργούθους είναι ξεχωριστή, καθώς απέφυγε τις εκτελέσεις στα Σκούρβουλα όμως έμελλε να εντοπιστεί στο φιλικό του σπίτι και να εκτελεστεί στο Καρδάκι.

Εξιστορεί η Ζαχαρένια Μαυρογιαννάκη: «… Ο άτυχος έφυγενε απού τη-ν-εκτέλεση απ’ τα Σκούρβουλα κι αποσπέρας, στσι 21 Αυγούστου του ’44, ήρθενε στο σπίτι μου επειδής ήμαστονε συντέκνοι. Είχα ψημένες πέρδικες και φάγαμε και του λέει ο Νίκος ο άντρας μου: «Άντε σύντεκνε, να βγούμε ‘παέ, στ’ αμπέλια, να πάμενε να θέσομε, γιατί δε γατέχεις ίντα γίνεται. Και του λέει ο Βαγγέλης ο Κουκλινός: «Μπα! Εκέ πέρα στο Περαχώρι θα πάμενε, μα δεν έρχουνται αυτοί επά Γερμανοί». Το πρωί κυκλώνουνε το χωριό και πιάνουνε και τσι δυο στσι Γουργούθους…»

Για την σύλληψη και εκτέλεση του Βλεπάκη η ίδια είπε: «Επαέ κάθουντονε-ν-αυτός, γιατί ‘τονε η γυναίκα-ν-του από ‘παέ. Είχενε, λέει, από ‘κείνονά που σάζουνε τσι προβιές. Επαέ το-ν-επιάσανε αλλά όντε-ν-έπεσενε επαέ μέσα, έπεσενε αυτός μπρούμουτα και δεν το-ν-εβρήκανε να του κάμουνε τη χαριστική βολή. Τη-μ-πήρε ξέφαλτσα τη σφαίρα στο-ν-ώμο, κι έφυγενε τη νύχτα και πήγαινε στο Μοναστηράκι, στση κουνιάδας του και φωνάξανε του γιατρού του Σκορδίλη και το-ν-ελλάξανε κι έζησενε…»

Ο Μανώλης Βλεπάκης σε φωτογραφία του 1960 στα Χανιά, με την σύζυγό του Παρασκευή Μοναχογιού και τα δυο τους παιδιά Γεωργία και Γιάννη. Σώθηκε από τις εκτελέσεις στο Καρδάκι και πέθανε στην Αθήνα τον Μάιο του 1971 σε ηλικία 70 χρόνων

Ο ΒΛΕΠΑΚΗΣ ΕΔΩΣΕ ΤΑ NEA

Τη φρικτή εικόνα που αντίκρισε μεταφέρει από το Καρδάκι ο δάσκαλος των Ελενών Μανώλης Κουτάκης σε έκθεση που συνέταξε στις αρχές Σεπτεμβρίου του ’44: «… Κανένα σπίτι, καμιά εκκλησία, κανείς δρόμος. Μόνο χαλάσματα. Μέσα στα ερείπια ακούω κλάματα, φωνές. Πλησιάζω εκεί και μερικές γυναίκες κλαίνε πάνω από τα λείψανα των δεκαεννέα δολοφονηθέντων κατά την αυτήν ώρα που εξετελέσθησαν και οι του Γερακαρίου. Δυο μονάχα γλιτώσαν από το χωριό αυτό: ο Σωτήρης Μοναχογιός και ο Δημήτριος Γιαννακουδάκης(Γιαννουλάκης) ή Κοντύλης, που ξέφυγαν από τον κλοιό. Γλίτωσε και ο Μανώλης Βλεπάκης από τους είκοσι που κράτησαν, γιατί πετρωμένος από τα πτώματα των άλλων δεν δέχτηκε τη χαριστική βολή. Είναι, όμως, θανάσιμα στο στήθος με πολλές σφαίρες, και τη νύχτα κρυφά έφυγε γεμάτος αίματα και μυαλά των εκτελεσθέντων…

»Πέρασε από τα χωριά Αμάρι-Οψιγιά και έφτασε στο Μοναστηράκι. Αυτός έδωσε και την είδηση για τα γεγονότα. Επλησίασα στον τόπο του μαρτυρίου και βλέπω κεφάλια καμένα, μαλλιά, πρόσωπα με ανοιχτά μάτια με έξω τις γλώσσες. Πάνω τους έκλαιε ο Κυδωνάκης Στυλιανός, πατέρας δυο λεβέντηδων που εξετελέσθησαν εκεί…»

Στην  Έκθεση της Κεντρικής Επιτροπής Διαπιστώσεως Ωμοτήτων αναφέρονται: «Όλαι αι οικίαι κατεστράφησαν και μόνον η εκκλησία εσώθη, διότι έκειτο κάπως απόμερα και διέφυγεν την προσοχήν των Γερμανών… Ο συνοικισμός αυτός αποτελούμενος από 13 οικίας ηρίθμει 9 μόνον άνδρας, εξ ων επρόφθασαν και εδραπέτευσαν 3. Οι Γερμανοί όμως είχον ορίσει 20 να εκτελέσουν εντός αυτού, δια τούτο εις τους έξι συλληφθέντας Καρδακιανούς προσετέθησαν 14 εκ των πέρι χωρίων Γερακάρις, Γουργούθοι και Βρύσες, οίτινες και εξετελέσθησαν καθ’ ον τρόπον και οι του Γερακάρι…»