(Λογοτέχνης-Πολωνός διπλωμάτης και φιλόλογος Πάβεου Κρούπκα)
ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΣΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΗΝ 1Η ΙΟΥΝΙΟΥ 2013.
ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΑΝΑΔΕΙΞΩ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΣΠΟΥΔΑΙΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΤΗΝ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ.
ΟΙ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΑΥΤΟΙ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΑΝ ΟΤΙ ΟΙ ΥΓΙΕΙΝΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΚΡΗΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΤΟΥ 50 ΚΑΙ ΤΟΥ 60 ΗΤΑΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ .
ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΜΕ ΤΟ ΠΑΝΑΡΧΑΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΤΗΣ , ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΔΕΝ ΑΝΘΙΣΑΝ ΜΟΝΑΧΑ ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ,ΟΙ ΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΟΙ ΒΑΣΙΣΜΕΝΕΣ ΣΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΓΝΩΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ .
Η ΚΡΗΤΗ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΝΑ ΔΩΣΟΥΝ ΜΟΝΟ ΤΟΝ ΗΛΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΘΑΛΑΣΣΑ ΤΟΥΣ ΑΛΛΑ ΚΑΤΙ ΠΟΛΥ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ , ΤΟΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΠΟΥ ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥΣ .
ΣΤΙΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΛΕΓΟΜΕΝΑ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΦΑΙΝΕΤΑΙ Η ΛΑΤΡΕΙΑ ΠΟΥ ΕΙΧΑΝ ΟΙ ΚΡΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΙΑ ΑΠΟ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΚΝΩΣΣΟΥ ΤΟ 1600 Π.Χ. ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΔΟΧΗ ΤΩΝ ΑΙΓΥΠΤΙΩΝ ΜΕ ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΗ ΓΡΑΦΗ ΣΤΟΝ ΠΑΠΥΡΟ ΠΟΥ ΦΥΛΑΣΣΕΤΑΙ ΣΤΟ ΛΙΝΤΕΝ ΤΗΣ ΟΛΛΑΝΔΙΑΣ ΟΤΙ ΠΡΟΜΗΘΕΥΟΝΤΟΥΣΑΝ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΑΠΟ ΤΟ 2000 Π.Χ. .
ΑΚΟΜΗ ΣΕ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ Κ.ΑΝΤΩΝΗ ΚΑΦΑΤΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΩΝ ΚΡΗΤΩΝ ΤΗΣ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ 50-60 ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΗΜΕΡΑ , ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ .
ΣΤΟΝ ΠΙΝΑΚΑ ΑΥΤΟ ΦΑΙΝΕΤΑΙ Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ LIFE STYLE ΣΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ .
ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΤΑΙ ΟΜΩΣ ΚΑΙ Η ΚΟΙΝΗ ΒΑΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΩΝ ΣΥΝΗΘΕΙΩΝ ΚΡΗΤΩΝ ΚΑΙ ΜΟΝΑΧΩΝ ΣΤΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ .
Η ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΖΩΗ ΜΕ ΤΙΣ ΝΗΣΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΕΝΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΚΩΔΙΚΑ ΠΟΥ ΕΚΦΡΑΖΕΤΑΙ ΚΑΙ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ .
ΑΥΤΟ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΚΑΙ ΟΙ ΓΑΛΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟΣΕΛΙΔΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΙΤΛΟ «ΛΑΔΙ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ» ΕΧΟΥΝ ΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΜΙΑΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ .
ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΜΕ ΟΤΙ ΟΙ ΝΗΣΤΕΙΕΣ ΥΠΗΡΧΑΝ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ.
ΔΙΑΚΡΙΝΕΤΑΙ ΑΚΟΜΗ Ο ΓΑΛΛΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ S. RENAUD Ο ΟΠΟΙΟΣ ΣΥΝΟΜΙΛΕΙ ΜΑΖΙ ΜΟΥ, ΜΙΑ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΟΠΟΥ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΤΟ ΣΗΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ Η ΟΠΟΙΑ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ ΤΗ ΜΕΤΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΑΠΟ ΚΡΗΤΙΚΗ ΣΕ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ.
Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΟΥ ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΤΩΡΙΝΟ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟ ΑΝΤΩΝΗ ΣΑΜΑΡΑ , ΤΗΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΟΛΓΑ ΚΕΦΑΛΟΓΙΑΝΝΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟ .
ΤΗΝ ΤΟΠΟΘΕΤΩ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΔΙΟΤΙ ΠΙΣΤΕΥΩ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΝ ΛΟΓΩ ΥΠΟΥΡΓΕΙΩΝ Η ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ ΑΥΤΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ .
Η ΕΛΛΑΔΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΝ Ο ΗΛΙΟΣ , Η ΘΑΛΑΣΣΑ , ΕΝΑ ΜΠΟΥΖΟΥΚΙ Η ΕΝΑ ΤΡΑΠΕΖΑΚΙ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑ» ΟΠΩΣ ΛΕΕΙ Ο ΠΑΒΕΟΥ ΚΡΟΥΠΚΑ , ΑΛΛΑ ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗ .
ΛΑΟΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΝ ΠΛΑΘΟΥΝ ΜΕ ΧΙΛΙΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ .
ΕΜΕΙΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΜΕ ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ ;
Το 1986 ο επιδημιολόγος Henri Blackburn έγραφε ¨επιτρέψτε μου να σας περιγράψω τον άνθρωπο που ζει στο νησί της Κρήτης . Είναι ή κτηνοτρόφος ή αγρότης. Πηγαίνει στη δουλειά του περπατώντας στο γλυκό φως της Κρήτης , ανάμεσα στα τζιτζίκια που τραγουδούν , μέσα στη γαλήνη της γης του. Όταν τελειώνει το μεροκάματο ,αναπαύεται κουβεντιάζοντας με τους κουμπάρους του στο καφενείο του χωριού , πίνοντας λεμονάδα και καπνίζοντας το τσιγάρο που έχει στρίψει μόνος του. Αφού φάει το μεσημεριανό στο σπίτι του και πάρει κι έναν υπνάκο , ξαναφεύγει φρέσκος κι ευδιάθετος για να αποτελειώσει τη δουλειά της μέρας.
Απολαμβάνει τους φυσικούς και κυκλικούς ρυθμούς κουλτούρας του: την δουλειά και τη ανάπαυση , την απομόνωση και την συντροφικότητα , τη σοβαρότητα και την ευθυμία , την ρουτίνα και το γλέντι. Στα γεράματά του , λιάζεται στο χρυσό φως της δύσης. Είναι ωραίος, τραχύς , αξιαγάπητος και αρρενωπός . Διατρέχει τον μικρότερο κίνδυνο να πάθει στεφανιαίο επεισόδιο, έχει το χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας και την μεγαλύτερη μακροβιότητα στον δυτικό κόσμο.
Ο Henri Blackburn είχε άραγε ανακαλύψει ξανά το κρητικό θαύμα , πράγμα που δεν είχε συμβεί στον αιώνα μας εξαιτίας της κυριαρχίας της οικονομίας; Κι όμως , η κρητική ιδιαιτερότητα ήταν γνωστή. Πόσο καλά όμως; Χρειαστήκαμε πολλά χρόνια ώσπου να αποδείξουμε την ανωτερότητα του κρητικού διαιτολογίου στον κόσμο της δύσης.
Είναι δύσκολο να μη συνδέσουμε τη συμπεριφορά της διατροφής του Κρητικού με τη μοναδική κληρονομιά του. Μιλώ για τον Μινωικό πολιτισμό , τον πρώτο πραγματικό πολιτισμό των ανθρώπων της Μεσογείου , που δίδασκε την τέχνη της ζωής και είχε εκλεπτυσμένη κουλτούρα. Από εκείνη την εποχή κιόλας , η τροφή των Κρητικών ήταν δημητριακά , λαχανικά και φρούτα , πρόβειο κρέας σε μικρές ποσότητες , ψάρια , οστρακοειδή , τυρί και λίγο κρασί. Στην εποχή του Μίνωα , τα δύο κυριότερα δημητριακά ήταν το σιτάρι και το κριθάρι. Το αλεσμένο πίτουρο το κατανάλωναν υπό την μορφή χυλού ή σαν σιμιγδάλι .
Serge Renaud
En Crète et très ancienne civilisation grecque; les résultats des analyses vases de céramique,
montrent que les Crétois, depuis 3.000 à 4.000 ans, avant J.C., consommaient des grandes
quantités d’olive, des légumes sèches et des céréales.
Le professeur P. Warren de L’université de Bristol affirme que le rémige alimentaire crétois
semble avoir été essentiellement le même depuis l’époque du cuivre, c'est-à-dire durant 5.000
ans environ bien que des nouveaux produits aient été introduits, comme le riz, les de terre et les
agrumes.
Στην Κρήτη με τον αρχαίο μινωικό πολιτισμό της
,αναλύσεις σε σκεύη μαγειρικής έδειξαν μεγάλη
κατανάλωση λαδιού , λαχανικών και δημητριακών.
Ο καθηγητής P.Warren του πανεπιστημίου του Bristol
βεβαιώνει ότι η κρητική διατροφή φαίνεται να είναι η
ίδια από την αποχή του χαλκού δηλαδή 5000 χρόνια ,
αν και στον χρόνο τα νέα προϊόντα όπως ρύζι, τομάτες ,
πατάτες ,εσπεριδοειδή ήρθαν στην Κρήτη.
Ο S.Renaud συμπεραίνει ότι:
« περισσότερο ψωμί, λαχανικά και φρούτα ,λιγότερα κορεσμένα λιπαρά ,μικρή κατανάλωση κρασιού στα γεύματα, αυτό είναι το μάθημα που μας έδωσε η μητέρα φύση ή η σοφία κάποιων προνομιούχων λαών όπως ο λαός της Κρήτης , το λίκνο του πολιτισμού μας ».
Δυστυχώς αρκετοί ελληνιστές της Δυτικής Ευρώπης θεωρούν ότι η αρχαία και η Νέα Ελλάδα είναι δύο ξεχωριστές πραγματικότητες από υλική και πνευματική άποψη. Και οπωσδήποτε η αξιολόγηση και των δύο γίνεται με χρήση των σημερινών βορειοευρωπαΐκών κριτηρίων , ανάλογα με τα οποία η Αρχαία Ελλάς είναι το λαμπερό και αυθεντικό πρωτότυπο της σημερινής τεχνολογικής και πληροφορικής κοινωνίας , ενώ η Νέα είναι ένας ταπεινός , καθυστερημένος χώρος σε δύσκολη πορεία ανάπτυξης. Αυτή η αντίληψη της Ελλάδος λοιπόν ισχύει ως διαπιστωμένη «επιστημονική» αλήθεια.
Κατάλληλα σύμβολα θα ήταν προφανώς μια γοργόνα , ένα μπουζούκι ή ένα τραπεζάκι ταβέρνας στην ακρογιαλιά.
Λογοτέχνης-Πολωνός διπλωμάτης και φιλόλογος
Πάβεου Κρούπκα
