(Γράφει ο ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ)
Με δυο στιχάκια ταπεινά τώρα θα προσπαθήσω, μνήμες ηρώων αφανών να σας εξιστορήσω.
Μικρό χωριό σημαντικό στη νέα ιστορία, ήρωες έδωσε νεκρούς για την ελευθερία.
Έχει μεγάλες προσφορές τώρα και δυό αιώνες, σε αίμα των παλικαριών στους εθνικούς αγώνες.
Πάντα 'βγάζε η Παντάνασσα οπλαρχηγούς κ' αντάρτες, ηγέτες και πολεμιστές και τιμημένους άντρες.
Η ιστορία πάντοτε γράφει και σημειώνει, καθένα για τα έργα του τον αποζημιώνει.
Και έχουμε ολόχρυσες σελίδες ιστορίας, από τα παλληκάρια μας για την ελευθερία.
Σε όλους τους ξεσηκωμούς τους εθνικούς πολέμους, προσφέρει αίμα και νεκρούς με άντρες δοξασμένους.
Τιμώντας τις θυσίας τους μα και τις προσφορές τους, στη σκέψη μας εις στο χωριό θα 'χομε τις μορφές τους.
Σε μια γωνιά στο σύλλογο θ' έχουμε τις μορφές τους, πάντα για ότι κάνανε και τις αθιβολές τους.
Οι νέοι να γνωρίσουνε κ' οι γέροι να θυμούνται, οι ήρωες της λευτεριάς δεν πρέπει να ξεχνιούνται.
Και ο διαβάτης που περνά να βλέπει να θαυμάζει, πάντα η γαλανόλευκη μ' αγάπη σας σκεπάζει.
Το όνομα σας άκουγα στη φέξη και στη χάση, συγνώμη παλικάρια μας σας είχαμε ξεχάσει.
Με τούτα τα στιχάκια μου τώρα θα προσπαθήσω, την δόξα και την μνήμη σας να αποκαταστήσω.
Κανείς δεν ασχολήθηκε ούτε η ιστορία, πώς δώσατε τα νιάτα σας για την ελευθερία.
Άραγε και σε ποιά κορφή σε ποιά γωνιά χωμένα, τα ιερά σας κόκκαλα βρίσκονται πεταμένα.
Μάνα δεν ήταν δίπλα σας να σας παρηγορήσει, την τελευταία σας στιγμή τα μάτια σας να κλείσει.
Πόσες φορές στενάζατε και κλάψατε ακόμα, με τις πληγές ν' αιμορραγούν στο παγωμένο χώμα.
Γιατρός δεν παραβρέθηκε να δέσει τις πληγές σας, ένα ποτήρι με νερό στις ύστερες στιγμές σας.
Δεν πρόκειται να μάθουμε ούτε και οι δικοί σας, τι βάσανα τραβήξατε μέχρι να βγει η ψυχή σας.
Και όμως μένει αθάνατη η μνήμη σας αιώνια, φάρος λαμπρός της λευτεριάς όσο περνούν τα χρόνια.
Τώρα στο πολιτιστικό βρήκατε τη γωνιά σας, σιγά-σιγά θα μάθουμε, όλα τα βάσανα σας.
Κάνετε ενός λεπτού σιγή οι μνήμες τους φωνάζουν, σ' αυτή την ένδοξη γωνιά οι αετοί φωλιάζουν.
Με Ιερή ευλάβεια θα πω για τον καθένα, συγνώμη φυσικά ζητώ αν ξέχασα κανένα.
Μα πάλι αν αντιληφθώ ξανά θα προσπαθήσω, το λάθος της παράληψης να αποκαταστήσω.
Γ΄ αυτό ζητώ τη συνδρομή από τους χωριανούς μου, πληροφορίες δηλαδή να λαμπικάρει ο νους μου.
Το έργο που ξεκίνησε πρέπει να τελειώσει, αυτούς που θυσιάστηκαν τώρα να δικαιώσει.
Τιμάμε ήρωες νεκρούς μέσα σ' αυτό το κέντρο, το αίμα τους επότισε της λευτεριάς το δένδρο.
Σε όλους υποχρέωση από εμάς για πάντα, θα πρέπει να τους φτιάξουμε και ένα ανδριάντα.
Μνημόσυνο στη μνήμη τους επέτειος να γίνει, κι η μνήμη τους αιώνια στη σκέψη μας ας μείνει.
Τα ήθη και τα έθιμα πού χομε απ τους γονιούς μας, θαυμάζουμε τους ήρωες τιμάμε τους νεκρούς μας.
Εδώ δεν ξεχωρίζομαι δικό σας η δικό μας, οι χωριανοί μας ήρωες τιμάνε το χωριό μας.
Ανήκουν σ' όλο το χωριό είναι οι πρόγονοι μας, μένουν στην ιστορία μας κορώνα και τιμή μας.
Ορθάνοικτα αφήσατε της λευτεριάς τις πύλες, τα ιερά σας κόκκαλα φιλάνε Θερμοπύλες.
Η Εκκλησία σας τιμά πάντα σας μνημονεύει, τα ιερά και όσια στη μνήμη μας σαλεύει.
Τελειώνω με τα γενικά τώρα θα προσπαθήσω, για τον καθένα χωριστά να τον εξιστορήσω.
Αρχίζοντας θ' αναφερθώ σε διό ηγήτορες μας, που μια ζωή πολέμησαν για λευτεριές δικές μας.
Του Αμαρίου οπλαρχηγός τον Πορταλομανώλη, που τρέμανε το βόλι του παντού οι τούρκοι όλοι.
Εις τους αγώνες πρόθημα έδινε παρουσία, ώσπου λευτερωθήκαμε απ' την τουρκοκρατία.
Σαν Βουλευτής απέθανε ο γιός του Ψηλορείτη, το χρόνο που ενώθηκε με την Ελλάδα η Κρήτη.
Τον δεύτερο Οπλαρχηγό τον λέγαν Καπετάνιο, Γερώνυμο Στυλιανό στους Ήρωες τον βάνω.
Σκότωσε τον τρικέφαλο τον τρομερό Μεμέτη, στους χριστιανούς που λήστευε έδωσε καερέτι.
Κ' οι δυό τους πολεμήσανε ως και μισό αιώνα, και πρόσφεραν πάρα πολλά στον εθνικό αγώνα.
Θα συνεχίσω με νεκρούς Ιστορική αξία, τα νιάτα τους τ' αφήσανε εις τη Μικρά Ασία.
Τον Νίκο το Γερώνυμο και τον Καραγιαννάκη, στις ίδιες μάχες χάθηκε κι ο Μάρκος Πολιτάκης.
Πληροφορίες πρόσθετες νομίζω δεν υπάρχουν, και θέλω να τις φέρουνε αν ίσως κάποιοι τάχουν.
Ερχόμαστε στο δεύτερο το έπος του σαράντα, στης Αλβανίας τα βουνά χαθήκανε για πάντα.
Στη Αλβανία χάθηκε ο Κουρνιανοβασίλης, ακόμα μέχρι σήμερα τον ενθυμούνται οι φίλοι.
Ήτανε νέος δυνατός ανδροπρεπής ωραίος, και είχε τα χαρίσματα που θέλει κάθε νέος.
Στην ίδια τύχη έπεσε και ο Δεληγιαννάκης, Δημήτρης ήταν τ' όνομα το δυνατό αντράκι.
Ηρωικά πολέμησε και έπεσε στη μάχη, στα χρόνια τα είκοσι δυό αιώνια μνήμη να 'χει.
Για τον Μανώλη Γαβαλά εξαίρεση υπάρχει, οι Γερμανοί τον σκότωσαν εις τις Λινές τη μάχη.
Άφησε κόρες ορφανές κ' ανάπηρη γυναίκα, που για να καταξιωθούν πέρασαν χρόνια δέκα.
Έρχομαι στον εμφύλιο πόλεμος μεταξύ μας, που ήταν καταλυτικός στο νου και στη ψυχή μας.
Σ' αυτό τον παραλογισμό τα τρία παλικάρια, τα νιάτα τους σπατάλησαν για διεθνή παζάρια.
Μάρκος Πορτάλιος λοχαγός στη Βέροια εχάθη, με την ζωή του πλήρωσε για αλονών τα λάθη.
Εμφύλιος ο πόλεμος ο νόμος σημειώνει, πως αδελφός τον αδελφό θα πρέπει να σκοτώνει.
Δεύτερος ο Γερώνυμος ο Καπετανογιώργης, Λοχίας ήταν στο στρατό άντρας επουσιώδης.
Επήρε τα γαλόνια του επί ανδραγαθία, τα νιάτα του χαλάλισε για την ελευθερία.
Ο τρίτος στο αντάρτικο ο Πορταλομανούσος, άνανδρα φασιστοειδή σκοτώνανε για γούστο.
Παρέα με τον Λεμονιά τον θέρισε το βόλι, φασίστα Γερμανοτσολιά που τον μισήσαν όλοι.
Γι' αυτό κι αυτόν τον σκότωσαν με δίχως καταδίκη, τον έστειλαν αδιάβαστο χωρίς να κάνουν δίκη.
Για τελευταίο άφησα τον Μηναδάκη Άρη, φαντάρο αποφάσισε ο χάρος να τον πάρει.
Εις το στρατό αρρώστησε έχασε τη ζωή του, ξεψύχησε στο σπίτι του ως θέλανε οι γονείς του.
Γι' αυτό δεν πήραν σύνταξη βοήθεια καμία, ο νόμος έτσι όριζε από την πολιτεία.
Από τον άμαχο λαό απώλειες υπάρχουν, στοιχεία ψάχνω για να βρω από αυτούς που τα 'χουν.
Τον ένα ξέρω λέγανε Λευτέρη Χαροκόπο, στ' αόρι τον βασάνισαν τον άφησαν στο τόπο.
Τούρκοι τον εκατάλυσαν σημάδια είχαν μείνει, μα με το ίδιο νόμισμα πληρώθηκαν και κείνοι.
Και άλλος ένας μάρτυρας ο Πολιτομανώλης, οι Τούρκοι τον εσφάξανε και το γνωρίζουν όλοι.
Εις τις Βολιώνες έβοσκε τα πρόβατα του βράδυ, στον ύπνο τον επιάσανε τον έστειλαν στον άδη.
Για ήρωες δεν ψάχνομαι έχωμε και περίσσους, μα πρέπει να καταταγούν οι ίσοι με τους ίσους.
Τα γεγονότα γράφτηκαν με περισσή ευθύνη, σ' όλους που αναφέρθηκα αιώνια η μνήμη.
ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ
