Γράφει ο :ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΜΥΤΙΛΗΝΑΚΗΣ Αντγος ε.α.
Στις 23 Αυγ 1864 γεννήθηκε στο χωριό Μουρνιές Χανίων , ο Αναμορφωτής της Νεωτέρας Ελλάδος, ο μεγαλύτερος σύγχρονος Έλληνας πολιτικός, ο άνθρωπος που ενέπνευσε την Μεγάλη Ιδέα και διπλασίασε την Ελλάδα, αυτός που απελευθέρωσε τους αδελφούς μας στην Ήπειρο, την Μακεδονία, την Θράκη, τα νησιά του Αιγαίου, αυτός που τόλμησε να κτυπήσει την κομματική ολιγαρχία που κυβερνούσε την χώρα μας από το 1821, αυτός που απογείωσε το φρόνημα του Έθνους, συνήρπασε τα πλήθη, έκανε τους ξένους εχθρούς και φίλους να υποκλιθούν στην προσωπικότητα και στις ικανότητές του, ο Ελ.Βενιζέλος.
Ο άνθρωπος αυτός έμελλε για μια ολόκληρη γενιά να είναι το κέντρο του Ελληνικού δημοσίου βίου και το σημείο αναφοράς της Ελλάδος σε όλο τον πλανήτη.
Οι πρόγονοι του Ελ.Βενιζέλου με το όνομα Κρεββατά ζούσαν στο Μυστρά και το 1770 λόγω της ανάμειξής τους στην επανάσταση του Ορλόφ, αναγκάστηκαν να εκπατριστούν. Ο νεότερος της οικογένειας Μπενιζέλος Κρεββατάς κατέφυγε στα Χανιά και με την πάροδο του χρόνου το μικρό του όνομα έγινε και οικογενειακό. Ο γιός του Πέτρος απέκτησε 5 γιούς και ο υστερότερος Κυριάκος που γεννήθηκε στα Χανιά το 1810, υπήρξε ο πατέρας του Ελευθερίου Βενιζέλου.
Δύο χρόνια μετά την γέννηση του Ελευθερίου, ξεσπά η Κρητική επανάσταση και η οικογένεια αναγκάζεται να εκτοπιστεί στην Σύρο. Το 1872 επιστρέφει στα Χανιά και μετά από ανάλογες σπουδές γίνεται πτυχιούχος της Νομικής Σχολής Αθηνών και ασκεί την δικηγορία από το 1886.
Η έντονη πολιτική του διάθεση, τον έφερε ταχύτατα στην ενεργό πολιτική δράση και τον επόμενο χρόνο εκλέγεται βουλευτής Κυδωνίας. Ανήκε στην δεξιά πτέρυγα των Φιλελευθέρων τους οποίους οι Συντηρητικοί χαρακτήριζαν ξυπόλυτους. Η άλλη πτέρυγα των φιλελευθέρων ονομαζόταν Καραβανάδες.
Το 1891 νυμφεύεται την Χανιώτισσα Μαρία Ελευθερίου με την οποία απέκτησε δύο γιούς τον Κυριάκο και τον Σοφοκλή.
Στις 21 Δεκεμβρίου 1898 μετά από παρέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων έφθασε στην Κρήτη ο πρίγκιπας Γεώργιος ως ύπατος αρμοστής. Η ενέργεια αυτή θεωρήθηκε ως ενδιάμεση λύση μέχρις ότου υπάρξει η οριστική ένωση με την Ελλάδα.
Δεν άργησαν όμως να δημιουργηθούν διαφωνίες μεταξύ του Γεωργίου και των Κρητών με αποκορύφωμα την δήλωσή του, ότι θα πετύχει την ένωση «στηριζόμενος στις συγγενικές σχέσεις που έχει με τους Ευρωπαίους».
Ακολούθησαν και άλλες διαφωνίες και οξείες αντιπαραθέσεις με αποτέλεσμα στις 23 Μαρτίου 1905 ο Βενιζέλος να καταφύγει με άλλους φίλους του στον Θέρισο και να κηρύξει την πολιτική ένωση της Κρήτης μετά της Ελλάδος.
Η ένωση με την μητέρα πατρίδα ήταν ο διακαής πόθος του Ελευθερίου Βενιζέλου και επειδή γενικά το Κρητικό ζήτημα ήταν εξαιρετικά πολύπλοκο, δεν ξέρουμε την κατάληξή του υπό άλλες συνθήκες. Και πρέπει να πούμε σήμερα , ότι είναι ύβρις για τον Εθνάρχη μας και για τους αγνούς Κρήτες επαναστάτες της εποχής εκείνης, να επιτρέπουμε να κυκλοφορούν σκέψεις για δήθεν αυτονομία της Κρήτης. Αυτό το γεγονός είναι ανεπίτρεπτο και σίγουρα προέρχεται από ύποπτους κύκλους.
Τον Αύγουστο του 1909 εκδηλώθηκε η επανάσταση του Στρατιωτικού συνδέσμου ή κίνημα Λοχαγών με επικεφαλής τον Συνταγματάρχη Νικόλαο Ζορμπά.
Κατά τον Ζορμπά τα αίτια της επανάστασης ήταν:
η βουλευτοκρατία, η συναλλαγή, η οικονομική δυσπραγία, η κακή απονομή της δικαιοσύνης, η έλλειψη της δημόσιας ασφάλειας και η ανικανότητα των ενόπλων δυνάμεων για πολεμική δράση.
Με στόχο λοιπόν να αρθούν οι παραπάνω αδυναμίες, ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος προσπαθούσε να επιβάλει τις απόψεις του στην υπάρχουσα κυβέρνηση του Δημ. Ράλλη και στην μετέπειτα του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, χωρίς όμως ουσιώδη αποτελέσματα.
Έτσι φτάσαμε σε μία περίοδο αποτελμάτωσης του Δημοσίου βίου και το έθνος όδευε προς καταστροφή. Μην ξεχνάμε και τον ατυχή πόλεμο του 1897 που το ηθικό των Ελλήνων βρέθηκε στο Ναδίρ.
Την περίοδο εκείνη λοιπόν, ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος βλέποντας το αστέρι του Βενιζέλου να μεσουρανεί, τον καλεί να αναλάβει το τιμόνι του Έθνους. Την στιγμή που άραζε στο λιμάνι του Πειραιά, το πλοίο που έφερε τον Βενιζέλο από την Κρήτη, την ίδια εκείνη στιγμή, της 28ης Δεκεμβρίου 1909, άλλαζαν οι τύχες της Ελλάδας.
Η μοίρα, στον ιστορικό της αργαλειό, άρχισε να της υφαίνει μεγάλα και λαμπρά πεπρωμένα. Φτάνει λοιπόν η παρουσία και η δράση ενός ανθρώπου, να αλλάξει τη ροή της ιστορίας ενός λαού; Φτάνει όταν είναι μεγάλος. Τα ιστορικά γεγονότα δεν φέρνουν ποτέ το όνομα μιάς μάζας, αλλά μιάς μεγαλοφυΐας.
Τι θα μπορούσε να πλάσει μια μετριότητα από την κατάσταση του αδιεξόδου που είχε δημιουργήσει ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος, με ένα λαό απογοητευμένο και παραζαλισμένο, που είχε ποθήσει μία καλυτέρευση και καθαρμό, αλλά έβλεπε να τον ρίχνουν στην αποσύνθεση με ένα στρατό εκτροχιασμένο, που ενώ είχε επαναστατήσει κατά της σαπίλας, είχε συνθηκολογήσει μαζί της, με ένα βασιλιά ταπεινωμένο και αναποφάσιστο;
Τίποτα δεν μπορούσε.
Ο Βενιζέλος ερχόταν να δημιουργήσει από αυτά τα κουρέλια, ένα κόσμο με ρυθμό και πνοή. Ήταν η φωνή και το πνεύμα του αλύτρωτου Ελληνισμού, αλύτρωτος και ο ίδιος. Ήταν ο άνθρωπος που θα προλάβαινε τις κοσμογονικές αλλαγές που θα γινόταν στα Βαλκάνια.
Από την πρώτη στιγμή έδειξε φύση αρχηγική, τον άνθρωπο της εξουσίας.
Συζήτησε με αυτούς που νόμιζαν ότι κάτι έκαναν με την επανάστασή τους το 1909. Τους το είπε ξεκάθαρα ότι είναι εκτός στόχου και τους έστειλε στους στρατώνες να τροχίζουν τα σπαθιά τους και να ετοιμάζονται για την εξόρμηση του έθνους που δεν θα αργούσε να αρχίσει.
Από εκεί και πέρα καταπιάστηκε με απίστευτη ταχύτητα να δώσει μορφή στο χάος που τον τριγύριζε. Καθώς δεν είχε δεσμό με κανένα, ήταν ελεύθερος να διαλέξει τους συνεργάτες που ήθελε.
Όλοι ένοιωσαν εξ αρχής, μέχρι τον τελευταίο πολίτη, ότι στην κορφή της πυραμίδας στεκότανε ένας άντρας που ποτισμένος από αίσθημα αποστολής και αξιοπρέπεια εξουσίας, δεν είχε καμιά διάθεση να λυγίσει μπροστά σε κανένα και σε τίποτα.
Για το μεγάλο ξεκίνημα που ετοίμαζε, που θα γινόταν το θεμέλιο και η αρχή της σύγχρονης Ελλάδας, χρειάζονταν 2 πράγματα: Ενθουσιασμός και πειθαρχία. Το πρώτο το εμφύσησε στις ψυχές με την πίστη του. Το δεύτερο το επέβαλε με την δύναμή του.
Δεν λύγισε ποτέ, όσο και αν αυτός που ήταν απέναντί του ήταν υπέρμετρα δυνατός .Δεν υπέκυψε ούτε στη πίεση της λαϊκής θέλησης ,αν αυτό επέβαλε το Εθνικό συμφέρον.
Είναι χαρακτηριστικό τι συνέβει ,όταν σε προεκλογική συγκέντρωση του 1910 στη πλατεία Συντάγματος ,ο λαός απαιτούσε επίμονα ,η βουλή που θα προκύψει από τις επικείμενες εκλογές να είναι Συντακτική, προκειμένου να περιορισθούν τα προνόμια του Βασιλιά. Ο Βενιζέλος τότε ,από τον εξώστη του Ξενοδοχείου Μεγάλη Βρετανία ,αναλογιζόμενος την Εθνική Ομοψυχία που απαιτούσαν οι περιστάσεις για την επόμενη μεγάλη εξόρμηση του Έθνους (Βαλκανικοί Πόλεμοι κ.λ.π.) τοποθετήθηκε ξεκάθαρα αντίθετα με το πλήθος και τους είπε: η Βουλή που θα προκύψει θα είναι Αναθεωρητική .Και τους έπεισε.
Ήδη όμως βρισκόμαστε στο 1912 το έτος έναρξης των Βαλκανικών Πολέμων, το οποίο παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον στο διπλωματικό πεδίο και αποτελεί λαμπρό δίδαγμα για τους πολιτικούς.
Ο Βενιζέλος εν αγνοία όλων των μεγάλων Δυνάμεων επιδιώκει πάση θυσία να συμμετάσχει στην εν κρυπτώ προπαρασκευαζόμενη Βαλκανική συμμαχία.
Το επιτυγχάνει παρά τις αντιρρήσεις της Βουλγαρίας και έτσι: Σερβία – Ελλάδα – Βουλγαρία συνθέτουν μία συμμαχία κατά της Τουρκίας με σκοπό την απελευθέρωση κατεχομένων εδαφών.
Παρόλα αυτά οι αντίπαλοί του, τον κατηγόρησαν αργότερα ότι τα έπαιξε όλα για όλα. Ο Βενιζέλος όμως ως διπλωμάτης ήταν και παίκτης. Και στην διπλωματία, στην πολιτική ακόμη και στην οικονομία χρειάζεται τόλμη και τύχη. Ο Βενιζέλος τα διέθετε και τα δύο.
Στις 18 Οκτωβρίου 1912 η Ελλάδα κηρύσσει τον πόλεμο κατά της Τουρκίας και οι επιτυχίες διαδέχονται η μία την άλλη.
Και εδώ όμως το διπλωματικό δαιμόνιο και η διορατικότητα του Βενιζέλου έφεραν την απόλυτη επιτυχία, αφού επέβαλε αλλαγή πορείας των επιχειρήσεων, και αντί ο Στρατός μετά την Κοζάνη να συνεχίσει προς Μοναστήριο, σύμφωνα με τις οδηγίες του διαδόχου Κωνσταντίνου ,εστράφη προς Θεσσαλονίκη με αποτέλεσμα να προλάβει για 12 μόλις ώρες τους Βούλγαρους οι οποίοι είχαν τον ίδιο στόχο.
Υπόψη ότι η συμφωνία των συμμάχων(Ελλάδα-Σερβία-Βουλγαρία) δεν προέβλεπε ούτε ποια εδάφη θα απελευθερώσει ο καθένας και κυρίως πως θα γίνει η διανομή με το τέλος των επιχειρήσεων.
Στη πράξη απεδείχθη αυτό που μπορούσε να φανταστούν όλοι .Οτι κατακτούσε ο καθένας θα έμενε δικό του.Έτσι η Θεσσαλονίκη έγινε Ελληνική.
Ακολούθησε ο Β’ Βαλκανικός πόλεμος κατά της Βουλγαρίας και στο τέλος των πολέμων αυτών, η Ελλάδα είχε επανακτήσει το σύνολο περίπου των εδαφών που ορίζουν τα σημερινά της σύνορα.
Στην συνέχεια ήλθε ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος το 1914 κατά τον οποίο προέκυψε η σύγκρουση Βενιζέλου – Βασιλιά που κατέληξε σε Εθνικό διχασμό.
Ο Βενιζέλος πίστευε ότι ο πόλεμος μεταξύ των Μεγάλων Ευρωπαϊκών Δυνάμεων, παρείχε στην Ελλάδα την ευκαιρία να αποκτήσει ισχυρούς συμμάχους όπως Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία και Ρωσία και να επιλύσει έτσι το θέμα ασφάλειας των νεοαποκτηθέντων εδαφών και ιδίως των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου για τα οποία η Τουρκία αρνιόταν να αποδεχθεί το νέο statusquoκαι απειλούσε να ανακαταλάβει την Χίο και την Λέσβο, ενώ είχε αρχίσει άγριους διωγμούς εναντίον των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης και Μ. Ασίας.
Παράλληλα εκτιμούσε ότι ο πόλεμος αυτός θα οδηγούσε σε διαμελισμό των πολυεθνικών αυτοκρατοριών της Αυστροουγγαρίας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και θα έδινε την μοναδική ευκαιρία στην Ελλάδα να πραγματοποιήσει την Μεγάλη Ιδέα με την προσάρτηση νέων εδαφών και την ενσωμάτωσή τους στον Εθνικό κορμό.
Αντίθετα ο Βασιλιάς θεωρούσε πιθανότερη την επικράτηση της Τριπλής Συμμαχίας, Γερμανίας, Αυστροουγγαρίας και Ιταλίας και γι’ αυτό τάχθηκε υπέρ της ουδετερότητας της Ελλάδος.
Στις 6 Μαρτίου 1915 ο Βενιζέλος παραιτήθηκε από πρωθυπουργός, διαφωνώντας με τον Βασιλιά αναφορικά με την συμμετοχή ή όχι στην εκστρατεία της Καλλίπολης.
Η διαμάχη αυτή οδήγησε σε πολιτική κρίση και τον Οκτώβρη του 1916 ο Βενιζέλος μετέβη στην Θεσσαλονίκη όπου σχημάτισε με τον Ναύαρχο Κουντουριώτη και τον Στρατηγό Δαγκλή την κυβέρνηση Εθνικής Άμυνας.
Αργότερα ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος αναγκάστηκε να παραιτηθεί και να φύγει στο εξωτερικό. Μερικές μέρες μετά ο Βενιζέλος σχημάτισε κυβέρνηση στην Αθήνα στηριγμένη στην Βουλή που προέκυψε από τις εκλογές του 1915.
Τον Σεπτέμβριο του 1918 η Ελλάδα μαζί με τις Συμμαχικές δυνάμεις, εξαπολύει μεγάλη επίθεση κατά των Γερμανών και Βουλγάρων στο Μακεδονικό μέτωπο, οπότε και επήλθε το τέλος του νικηφόρου για τους Συμμάχους πολέμου.
Παρά την θετική έκβαση των γεγονότων, η διαμάχη του Βενιζέλου με τον Βασιλιά είχε οδηγήσει στον Εθνικό διχασμό και στην δραματική διάσπαση της Ελλάδος σε 2 αλληλομισούμενες παρατάξεις.
Η στάση του Κωνσταντίνου να αναμιχθεί και να κατευθύνει ως αρχηγός κομματικής παράταξης την εξωτερική πολιτική, σήμανε το τέλος της πολιτειακής ισορροπίας.
Η αναχρονιστική για τα δεδομένα της εποχής αντίληψη που είχε ο βασιλιάς για το ρόλο του, ήρθε σε άμεση ρήξη με την εξωτερική πολιτική της εκλεγμένης κυβέρνησης του Βενιζέλου.
Τον Μάιο του 1919 τα πρώτα ελληνικά Στρατεύματα αποβιβάζονται στη Σμύρνη. Ο ελληνικός πληθυσμός τον υποδέχεται με δάκρυα στα μάτια. Όλοι πίστευαν ότι ήλθε η ώρα της λύτρωσης. Ο ελληνικός Στρατός δοξασμένος από τους πολέμους 12-13 , με υψηλό ηθικό, με μεγάλη εμπειρία, εξορμά και η μία νίκη διαδέχεται την άλλη.
Στην πορεία όμως έγιναν λάθη στρατηγικής, οι νικητές υπονομεύθηκαν πολλές φορές εκ των έσω και τελικά φτάσαμε στην εθνική καταστροφή.
Ο Βενιζέλος εν τω μεταξύ προκήρυξε εκλογές το Νοέμβριο του 1920, διαρκούντος των επιχειρήσεων στην Μικρά Ασία και τελικά τις έχασε.
Αναγκάστηκε να αναχωρήσει για το Παρίσι και τον Σεπτέμβριο του 1921 τέλεσε γάμο με την Έλενα Σκυλίτση.
Μετά την εθνική καταστροφή εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Λοζάνη όπου υπεγράφει η ομώνυμος συνθήκη, κατά την οποία πέτυχε τα μέγιστα για την χώρα μας.
Στις εκλογές του Αυγούστου 1928 ο Βενιζέλος εθριάμβευσε. Εγκαινιάζει έτσι την δεύτερη περίοδο της πολιτικής του σταδιοδρομίας κατά την οποία θα φροντίσει για την κοινωνική και οικονομική ανασυγκρότηση της Ελλάδος ως Σύγχρονου Κράτους.
Μετά το κίνημα του 1935 αναγκάστηκε να καταφύγει και πάλι στο εξωτερικό και τελικά να εγκατασταθεί στο Παρίσι μέχρι το θάνατό του.
Τελειώνοντας μπορούμε να πούμε ότι ο Βενιζέλος ήλθε σαν από θεία πρόνοια σταλμένος, πάνω στην κρίσιμη στιγμή, να πάρει το μισοναυαγισμένο καράβι και να το οδηγήσει με ορμή στο κέντρο των εξελίξεων.
Ήλθε με τον θρύλο του θερίσου, από την μπαρουτοκαπνισμένη Κρήτη, για να φυσήσει την ηρωική της πνοή στον ταπεινωμένο και μουδιασμένο Ελληνισμό και να φέρει μία ραγδαία και απρόσμενη αναγέννηση.
Αυτός όμως ο πολιτικός έμελε να τύχει την ύστατη ώρα, την ώρα που εγκατέλειπε τα εγκόσμια, της αχαριστίας και του μίσους, κάποιων μικρόνοων πολιτικών του αντιπάλων.
Έτσι κατά την μεταφορά της σωρού του από το Πρίντεζι με το Αντιτορπιλικό Κουντουριώτης, δεν επετράπη η διέλευση του από την Αθήνα, αλλά οδηγήθηκε κατευθείαν στα Χανιά όπου και ετάφη στο Ακρωτήρι στο προαύλιο του Προφήτη Ηλία στις 25 Μαρτίου 1936.
ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΜΥΤΙΛΗΝΑΚΗΣ ΑΘΗΝΑ, Μάϊος 2014
Αντγος ε.α.
